Türkiye’de konut piyasasında yaşanan arz krizi, artan talep karşısında yetersiz kalıyor. Üretimin düşmesi, konut fiyatlarını yukarı çekiyor. Kiralık konutlarda da benzer bir tablo hâkim. Dar gelirli vatandaşlar artan kiralar nedeniyle barınma krizine sürükleniyor. Sektör temsilcileri ise çözüm için arsa maliyetlerinin düşürülmesi, finansman kanallarının açılması ve devlet destekli seferberlik çağrısı yapıyor.
Ev Sahipliği Oranı Azalıyor, Barınma Krizi Derinleşiyor
Türkiye genelinde ev sahipliği oranı yüzde 56,02 seviyesine geriledi. Bu oran, barınma krizinin toplumsal etkilerini gözler önüne seriyor. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde orta ve alt gelir grubu konut sahipliğinden uzaklaşıyor. Kira fiyatlarının hızla yükselmesi, gelir adaletsizliğini daha da görünür kılıyor.
Üretim Talebin Gerisinde: Yıllık 200 Bin Konut Açığı
KONUTDER verilerine göre, Türkiye’de her yıl yaklaşık 700 bin yeni konuta ihtiyaç duyuluyor. Ancak fiilen üretilen konut sayısı 500 bin civarında kalıyor. Bu da yılda en az 200 bin konutluk açık anlamına geliyor. Önümüzdeki 10 yılda yaklaşık 7 milyon yeni konutun inşa edilmesi gerekiyor.
TOKİ ve Özel Sektör Yetersiz Kalıyor
TOKİ’nin bugüne kadar ürettiği yaklaşık 1,5 milyon konut, konut ihtiyacının sadece küçük bir bölümünü karşılayabiliyor. Özel sektör ise yüksek inşaat maliyetleri, artan arsa fiyatları ve krediye erişim zorlukları nedeniyle üretim kapasitesini düşürmüş durumda. Son 20 yılda üretilen toplam konut sayısı 4 milyonu aşamadı.
İnşaat Sektörü Seferberlik Talep Ediyor
Konut üretimi sadece barınma sorununu değil; aynı zamanda 260’a yakın alt sektörü etkileyerek ekonominin geneline yön veriyor. Bu nedenle sektör temsilcileri, inşaat sektörünün yeniden canlandırılması gerektiğini vurguluyor. Bu sürecin aynı zamanda enflasyonla mücadelede de etkili olabileceği belirtiliyor.
İstanbul’un 10 Yılda 1,2 Milyon Konuta İhtiyacı Var
PwC Türkiye ve KONUTDER iş birliğiyle hazırlanan rapora göre, İstanbul’un 2025–2034 döneminde 1 milyon 220 bin yeni konuta ihtiyacı olacak. Bu artış, özellikle tek kişilik hanelerin çoğalması ve küçük metrekareli konutlara olan talebin yükselmesiyle tetikleniyor.
Krizden Çıkış İçin Finansman ve Arsa Politikaları Şart
Sektör temsilcileri çözüm için üç temel başlık üzerinde duruyor:
- Hazine arazilerinin özel sektöre uygun koşullarla tahsisi
- Yeni nesil finansman modellerinin geliştirilmesi
- Müteahhitlere kamu destekli kredi ve üretim teşvikleri sunulması
Özellikle arsa maliyetlerinin azaltılması, konut üretimindeki tıkanıklığın aşılmasında kritik rol oynayabilir.
