ABD merkezli uçak üreticisi Boeing, Çin’in Xiamen Havayolları için ürettiği bir Boeing 737 MAX model yolcu uçağını, teslim etmeden Seattle’a geri çekti. Sektör uzmanlarına göre bu gelişme, ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşının havacılık sektöründeki etkilerinin en güncel örneklerinden biri oldu.
8 Bin Kilometrelik Geri Dönüş Yolculuğu
Reuters’a göre, Xiamen logosunu taşıyan 737 MAX, Guam ve Hawaii üzerinden yakıt ikmali yaparak ABD’ye döndü. Çin’deki hazırlık sürecini tamamlamış olan uçak, planlanan teslimatın hemen öncesinde yaklaşık 8 bin kilometrelik bir dönüş uçuşu gerçekleştirdi.
Uçağın neden geri gönderildiği konusunda ne Boeing ne de Xiamen Havayolları herhangi bir resmi açıklama yaptı. Bu belirsizlik, ticaret gerginliklerinin doğrudan etkisini bir kez daha gözler önüne serdi.
Vergi Krizi Teslimatları Engelliyor
Trump yönetimi, kısa süre önce Çin’den ithal edilen ürünlerdeki gümrük vergilerini %145’e çıkardı. Çin ise buna karşılık olarak ABD menşeli ürünlere %125 ek vergi uygulamaya başladı. IBA havacılık danışmanlığı verilerine göre, yaklaşık 55 milyon dolarlık piyasa değerine sahip bir 737 MAX, bu vergi yüküyle ekonomik olarak teslim edilemez hâle geliyor.
Teslimatın iptali, iki ülke arasında artan ekonomik gerilimin havacılık sektörüne somut etkilerinden biri olarak değerlendiriliyor.
Gümrüksüz Havacılık Dönemi Sona mı Eriyor?
Boeing’in en çok satan modeli olan 737 MAX, daha önce de Çin ile yaşanan diplomatik ve teknik sorunlar nedeniyle yaklaşık beş yıl boyunca teslim edilememişti. Şimdi ise yeniden gündeme gelen gümrük tarifeleri, uçak teslimatlarında belirsizlik ve istikrarsızlık yaratıyor.
Havacılık sektörünün uzun süredir faydalandığı gümrüksüz teslimat sistemi, bu gelişmeyle birlikte zayıflama sinyalleri veriyor. Bazı havayolu yöneticileri, yüksek vergiler ve siyasi riskler nedeniyle yeni uçak siparişlerini ertelemeyi düşündüklerini ifade ediyor.
Küresel Havacılık Siyasetin Gölgesinde
Bu olay, sadece Boeing’i değil, tüm küresel havacılık tedarik zincirini etkileyebilecek bir sürecin habercisi. Siyasi kararların sektör üzerinde ne denli ani ve yıkıcı etkiler yaratabileceğini bir kez daha ortaya koydu. Analistler, bu tür ticari anlaşmazlıkların gelecekte üretim planlaması, sipariş temposu ve tedarik süreçlerinde kalıcı değişimlere neden olabileceğine dikkat çekiyor.
