ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO üye ülkelerinden savunma harcamalarını milli gelirin %5’ine çıkarmalarını talep edeceği bildirildi. Bu plan, özellikle ekonomik zorluklarla mücadele eden ülkeler için ciddi mali yükler getirebilir. Türkiye için bu hedefin gerçekleşmesi, mevcut savunma bütçesinin neredeyse üç katına çıkması anlamına geliyor.
Savunma Harcamalarında Yeni Hedef: %5
İngiliz Financial Times (FT) gazetesinin haberine göre, Donald Trump’ın dış politika ekibi, geçtiğimiz günlerde Avrupalı yetkililerle bir araya gelerek yeni NATO stratejisini paylaştı. Trump’ın NATO üyelerinden savunma harcamalarını milli gelirin %5’ine çıkarma talebinde bulunacağı belirtildi. Bu, hali hazırda %2’lik hedefi bile yakalayamayan birçok ülke için büyük bir meydan okuma anlamına geliyor.
Türkiye’nin Savunma Harcamaları Katlanacak
Türkiye’nin mevcut savunma harcamalarının milli gelire oranı yaklaşık %2,1 seviyesinde. Bu, 2024 yılı Orta Vadeli Program (OVP) tahminlerine göre yaklaşık 28 milyar dolarlık bir harcamayı ifade ediyor. Ancak Trump’ın hedefi doğrultusunda bu oran %5’e çıkarıldığında, Türkiye’nin savunma harcamaları 73,3 milyar dolara ulaşmak zorunda kalacak.
Bu büyük artış, kamu bütçesi üzerinde ciddi baskı oluşturabilir. Eğitim ve sağlık gibi kritik alanlara ayrılan kaynakların azalması riski gündeme gelirken, savunma sanayiinde büyüme beklentisi öne çıkıyor.
ABD’nin Planı ve NATO’ya Etkisi
Trump’ın önerdiği %5’lik hedef, NATO’nun mevcut harcama yapısını kökten değiştirebilir. NATO üyesi 32 ülkeden sadece 23’ü şu an için %2’lik savunma harcama hedefini yakalayabilmiş durumda. Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilere yönelik bu talep, hem ekonomik dengeyi zorlayabilir hem de bölgesel güvenlik politikalarını etkileyebilir.
Trump’ın planı, aynı zamanda ABD’nin NATO’ya yaptığı savunma harcamalarının yükünü azaltmayı ve Amerikan silah şirketlerinin ihracatını artırmayı hedefliyor. Bunun NATO üyeleri arasında bir gerginlik yaratması muhtemel.
2025 Yılı Savunma Bütçesi
Türkiye’nin 2025 yılı için 914 milyar TL’lik savunma harcaması öngörülüyor. Bu, mevcut OVP’deki 61,5 trilyon TL’lik milli gelir tahminine göre milli gelirin sadece %1,5’ine denk geliyor. Dolayısıyla %5’lik hedefe ulaşmak için Türkiye’nin savunma harcamalarını yaklaşık üç kat artırması gerekecek.
Ekonomik ve Sosyal Etkiler
Savunma harcamalarının böylesine yüksek seviyelere çıkarılması, bütçede diğer kamu hizmetlerine ayrılan kaynakları kısıtlama riski taşıyor. Eğitim ve sağlık gibi temel hizmetler için ayrılan bütçelerin azalması, toplumsal refahı olumsuz etkileyebilir. Ancak bu durum, savunma sanayi şirketlerinde hızlı bir büyüme sağlayarak sektörel bazda bazı fırsatlar da yaratabilir.
Trump’ın NATO planlarının hangi zaman diliminde hayata geçirileceği ve bu konuda ne kadar ısrarcı olacağı henüz netleşmedi. Ancak bu hedefin gerçekleşmesi durumunda, Türkiye gibi ülkelerin mali politikalarını yeniden şekillendirmeleri gerekecek.
