Son dönemde Suudi Arabistan’ın petrol piyasalarında attığı adımlar, küresel ekonomi üzerinde büyük bir etkiye yol açarken, özellikle Rusya‘nın savaş ekonomisi ciddi bir tehlike ile karşı karşıya kalabilir. Suudi Arabistan’ın ham petrol fiyatlarını düşürme ihtimali, Rusya’nın petrol gelirlerine olan bağımlılığı nedeniyle Moskova’yı zor bir duruma sokabilir. Bu gelişme, Ukrayna‘da üç yıldır süren savaşın maliyetlerini daha da artırabilir ve Rusya’nın ekonomik olarak köşeye sıkışmasına yol açabilir.
Petrol Fiyatlarındaki Düşüş Tehlikesi
Business Insider’ın aktardığına göre, Suudi Arabistan’ın Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) petrol üretimini azaltma taahhüdünde bulunmaması durumunda, ham petrol fiyatlarının varil başına 50 dolara kadar düşebileceği belirtiliyor. Analistler, bu adımın Riyad tarafından petrol arzını artırarak piyasayı baskılama sinyali verdiğini söylüyor. Eğer Suudi Arabistan petrol arzını artırırsa, Rusya ve diğer OPEC üyelerinin petrol gelirlerinde ciddi bir düşüş yaşanabilir.
Petrol fiyatlarının düşmesi, zaten indirimli fiyatlarla petrol satan ve üretim maliyetleri yüksek olan Rusya için büyük bir darbe olabilir. Luke Cooper, London School of Economics’teki araştırmalarında, bu durumun Rusya’nın Ukrayna’daki savaşını finanse etme kabiliyetini olumsuz etkileyebileceğini vurguluyor.
Suudi Arabistan’ın Stratejik Hamleleri
Suudi Arabistan, OPEC’in en etkili liderlerinden biri olarak petrol üretimini kontrol altında tutmak ve fiyatları yüksek seviyelerde korumak için uzun zamandır baskı yapıyor. Ancak uluslararası ham petrol fiyatları 80 doların altına düşerken, bu strateji işe yaramadı. Riyad, bu durumu değiştirmek amacıyla muslukları açarak petrol arzını artırmayı planlıyor. Financial Times’a konuşan kaynaklara göre, Suudi Arabistan Aralık ayına kadar bu stratejik hamleyi uygulamaya koyabilir.
Suudi Arabistan’ın bu adımı, yalnızca Rusya değil, aynı zamanda İran ve Kazakistan gibi diğer petrol üreticilerini de etkileyebilir. Suudi Arabistan, bu hamlesiyle petrol fiyatlarını düşürerek OPEC+ üyeleri arasında bir nevi ceza mekanizması oluşturabilir.
Rusya’nın Petrol Üretimi ve Ekonomik Bağımlılığı
Rusya, petrol gelirlerine büyük ölçüde bağımlı bir ülke olarak, petrol fiyatlarındaki düşüşlerden önemli ölçüde etkilenebilir. Rusya Maliye Bakanı’nın açıklamalarına göre, petrol ve gaz üretimi ülkenin bütçe gelirlerinin %35-40’ını oluşturuyor. Bu yüzden petrol fiyatlarının düşmesi, Moskova yönetimi için ciddi bir ekonomik krizi tetikleyebilir.
S&P Global Ratings’e göre, Rusya OPEC+’daki aşırı üreticiler arasında yer alıyor. 2023 Temmuz ayı verilerine göre, Moskova günlük üretim kotasını aşarak 122 bin varil fazla üretim yaptı. Ancak bu fazla üretim bile, petrol fiyatlarının düşmesi durumunda Rusya’nın savaş harcamalarını finanse etmesine yetmeyebilir. Kremlin, Ukrayna’daki savaşın getirdiği devasa maliyetleri karşılamak için petrol gelirlerini artırmaya çalışıyor, ancak bu hedef, düşük fiyat koşullarıaltında ulaşılması zor bir hedef haline gelebilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR - ABD, İran’ın Petrol Ve Petrokimya Gelirlerine Darbe Vurdu
Suudi Arabistan ve Rusya Arasında Gerilim Artabilir
Uzmanlar, Suudi Arabistan ve Rusya arasında bir petrol fiyat savaşı olasılığının giderek arttığını belirtiyor. Simon Henderson, Suudi Arabistan’ın petrol üretimini artırma planlarının, Rusya’yı zorlu bir ekonomik sürece sürükleyebileceğini ifade ediyor. Geçmişte, benzer bir olay 2020 yılında yaşanmıştı. İki ülke arasındaki arz kesintisi anlaşmazlıkları, petrol fiyatlarını düşürmüş ve her iki tarafın da petrol pazarındaki dayanıklılığını test etmişti.
Ancak 2023’teki durum farklı. Rusya, Ukrayna’yı işgal ettiğinden bu yana düşük petrol fiyatlarına karşı ekonomik sigorta mekanizmasını kaybetti. Ülkenin döviz rezervleri ciddi şekilde azaldı ve Batı ile olan mali ilişkileri büyük ölçüde kesildi. Suudi Arabistan’ın fiyatları düşürme hamlesi, Rusya’nın zaten zor durumda olan ekonomisini daha da kötüleştirebilir.
Kremlin’in Zor Seçenekleri
Rusya, Ukrayna’daki savaşın üç yıl içerisinde savunma ve güvenlik harcamalarını olağanüstü şekilde artırdığını ve bu harcamaların gelecek yıl tüm federal harcamaların %40’ını oluşturacağını açıkladı. Bu nedenle Moskova, petrol fiyatlarının yüksek seviyelerde kalmasını sağlayarak gelirlerini maksimize etmek zorunda. Ancak Riyad’ın petrol arzını artırması ve fiyatların düşmesi durumunda, Kremlin’in savaş ekonomisi önemli bir darbe alabilir.
Bazı uzmanlar, Rusya’nın Suudi Arabistan ile yeni bir petrol fiyat savaşına girip girmeyeceğinin belirsiz olduğunu belirtiyor. Ancak Vladimir Putin’in öncelikli hedefleri göz önüne alındığında, böyle bir savaş Moskova için istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak, Aralık ayında OPEC toplantısında petrol üretiminde bir artış olup olmayacağının belirsiz olduğunu belirtti. Bu açıklama, iki ülke arasında potansiyel bir gerilim yaratabileceğinin sinyalini veriyor.
Rusya İçin Zaman Daralıyor
Luke Cooper, Suudi Arabistan’ın düşük petrol fiyatlarına dayanabileceğini, ancak Rusya’nın bu kadar esnek olmadığını belirtiyor. Rusya, yüksek maliyetlerle petrol üretiyor ve düşük fiyat koşullarına uzun süre dayanacak altyapıya sahip değil. Bu yüzden Rusya’nın, Ukrayna’daki savaşı kısa sürede kazanması gerekiyor, aksi takdirde düşük petrol fiyatlarının getireceği ekonomik yükle baş edemeyebilir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR - Biden’dan İsrail’e İran Uyarısı: “Farklı Alternatifleri Düşünün!”
