Türk arkeolog, dilbilimci ve Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, 110 yaşında hayata gözlerini yumdu. Sümer uygarlığıüzerine yaptığı çığır açıcı çalışmalarla tanınan Çığ’ın vefatı, Türkiye’yi yasa boğdu. Haberi, yazarı olduğu Kaynak Yayınları duyurdu.
Kaynak Yayınları’ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Türkiye’nin aydınlanma mücadelesinin yorulmak ve yaşlanmak bilmeyen değerli bilim kadını, son Sümer Kraliçesi, değerli yazarımız Muazzez İlmiye Çığ’ı kaybettik. Ailesinin, okurlarının ve ülkemizin başı sağ olsun.”
Kırım Tatarı Kökeninden Bilim Dünyasına Uzanan Yolculuk
1914 yılında, I. Dünya Savaşı başlamadan birkaç hafta önce Bursa’da dünyaya gelen Muazzez İlmiye Çığ, Kırım Tatarı bir ailenin çocuğuydu. 1919’da, Yunan Ordusu’nun İzmir işgali sırasında, öğretmen olan babası ailesini Çorum’a taşıdı. Burada ilköğrenimini tamamlayan Çığ, aynı zamanda Fransızca öğrenip keman dersleri aldı.
1926 yılında Bursa Kız Muallim Mektebi’ne girdi ve 1931’de mezun oldu. 1936’da Ankara Üniversitesi’nde Hititoloji bölümünde eğitimine başladı. 1940 yılında mezuniyetinin ardından İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde çalışmaya başlayan Çığ, burada Sümer, Asur ve Hitit uygarlıkları üzerine uzmanlaştı.
Sümerolojiye Adanmış Bir Ömür
Çığ, özellikle Sümer tabletlerinin çözümlenmesi ve yayınlanması konusundaki çalışmalarıyla tanınıyordu. Bu alandaki katkıları sayesinde, yalnızca Türkiye’de değil, dünya çapında da bilim çevrelerinde saygınlık kazandı. Sümer mitolojisi ve kültürü üzerine yaptığı araştırmalar, Sümer tarihine dair birçok bilinmezi aydınlatmıştır.
Çığ’ın en çok ses getiren eserlerinden biri, “Sümerlilerde Tufan, Tufan Hikayeleri ve Nuh Tufanı” adlı kitabıdır. Bu eser, Sümer mitolojisindeki tufan anlatılarının kökenlerini inceleyerek tarih ve mitolojiye yeni bir perspektif kazandırmıştır.
Kadın Hakları ve Laiklik Savunucusu
Bilimsel çalışmaları kadar, toplumsal meselelere duyarlılığıyla da öne çıkan Muazzez İlmiye Çığ, yaşamı boyunca laiklikve kadın hakları savunuculuğuyla tanındı. Çığ, yalnızca akademik dünyada değil, toplumsal sorunlara çözüm arayışında da aktif bir rol oynadı. Yazıları ve söylemleriyle kadınların eğitim alması ve toplumda aktif roller üstlenmesi gerektiğini savundu.
Muazzez İlmiye Çığ’ın Bilim Dünyasına Mirası
Çığ, arkasında birçok önemli eser ve sayısız akademik makale bırakarak hayata veda etti. Çalışmaları, genç araştırmacılar ve bilim insanları için hâlâ bir ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Sümer mitolojisinden kadim medeniyetlere uzanan araştırmaları, tarih bilincini güçlendiren önemli yapı taşları olarak değerlendiriliyor.
Muazzez İlmiye Çığ, yalnızca Sümerolog kimliğiyle değil, fikirleri ve mücadeleci kişiliğiyle de unutulmazlar arasında yerini aldı.