İstanbul Planlama Ajansı Başkanı Buğra Gökçe, büyükşehirlerdeki konut kira destekleriyle ortalama konut kiraları arasındaki uçurumu ortaya koyan çarpıcı veriler paylaştı. Kentsel dönüşüm projelerinde sağlanan kira yardımlarının, artan kira bedelleri karşısında yetersiz kaldığını belirten Gökçe, bu durumun sosyal adaletsizliğe ve konut sorunlarına neden olduğunu vurguladı.
Kira Desteği Yetersiz Kalıyor
Gökçe’nin verilerine göre, İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde kentsel dönüşüm kapsamında sağlanan kira yardımları, ortalama konut kiralarının yalnızca üçte birini karşılayabiliyor. Bu oranlar;
- İstanbul’da %32,
- Ankara’da %30,5,
- İzmir’de ise %27,3 seviyesinde kaldı.
Türkiye genelinde 81 ilin ortalaması dikkate alındığında bile, kira yardımının konut kiralarını karşılama oranı yalnızca %32,9 olarak hesaplandı. Özellikle Tunceli, Muğla, Çanakkale, Yalova ve Kırklareli gibi illerde kira destek oranları %25’in altında kaldı.
Ortalama Kira Bedelleri Endişe Verici
Başkan Gökçe’nin paylaştığı rakamlara göre, büyükşehirlerdeki ortalama kira bedelleri şu şekilde:
- İstanbul: 24.989 TL
- Ankara: 21.247 TL
- İzmir: 23.728 TL
- 30 Büyükşehir Ortalama: 17.063 TL
- 81 İl Genel Ortalama: 15.048 TL
Bu veriler ışığında kentsel dönüşüm projelerine katılmak isteyen dar ve orta gelirli vatandaşların mevcut kira yardımlarıyla yeni bir ev kiralama şansı bulamaması dikkat çekiyor.
Çözüm Önerileri
Gökçe, kira yardımındaki yetersizliklerin çözümü için şu önerileri dile getirdi:
- Afet Riskine Göre Düzenleme: Kira desteklerinin genel rakamlar yerine, afet riski yüksek illerdeki kira bedelleri üzerinden belirlenmesi gerektiğini vurguladı.
- İlçe Düzeyinde Çalışmalar: Büyükşehirlerde ilçe bazlı düzenlemeler yapılmalı.
- Sosyal Konut Üretimi: Kentlerin afet direncini artırmak ve konut hakkını korumak için sosyal konut üretimi hızlandırılmalı.
- Kooperatiflerin Desteklenmesi: Konut kooperatifleri teşvik edilmeli ve yaygınlaştırılmalı.
- Yerli Üretim: Konut yapım endüstrisindeki ihtiyaçlar yerli kaynaklarla karşılanmalı.
“Kentsel Dönüşüm Katılımı Zorlaşıyor”
Gökçe, yüksek kira artışları ve enflasyon nedeniyle kira desteklerinin zamanla daha da yetersiz hale geleceğini belirterek, “Bu desteklerle dar ve orta gelirli aileler kentsel dönüşüme katılamaz, mevcut yapı stoğumuz da iyileşemez” dedi.
