Son dönemde Türkiye’de sıkça gündeme gelen incel kavramı, özellikle İstanbul’da Ayşenur Halil ve İkbal Uzuner’i katleden Semih Çelik olayında kendini gösterdi. Bu olayla birlikte Türkiye’de incel kavramı derinlemesine konuşulmaya başlandı. Incel nedir, nasıl ortaya çıkmıştır ve kimler bu gruba dahildir? Türkiye’de nasıl örgütlenmişlerdir?
Incel kavramı, dünya çapında olduğu gibi Türkiye’de de özellikle son yıllarda sıkça tartışılan bir kavram haline geldi. Incel terimi, “involuntary celibate” ifadesinin kısaltmasıdır ve “istemsiz bekar” veya “istemsiz bakir” olarak Türkçeye çevrilebilir. Bu kavram, sosyal, romantik veya cinsel ilişki kurmakta zorluk yaşayan, özellikle heteroseksüel erkekler için kullanılır.
Incel Kavramının Türkiye Gündemine Girişi
Ağustos ayında Eskişehir’de yaşanan Arda Küçükyetim saldırısı, incel kavramını Türkiye’de daha görünür kıldı. Küçükyetim, internette bir manifesto yayımladıktan sonra, kadın ve mülteci düşmanı söylemlerle saldırısını gerçekleştirdi. Saldırı sırasında beş kişiye saldıran ve o anları canlı olarak yayımlayan Küçükyetim, özellikle feministleri, LGBTİ+ bireyleri ve göçmenleri hedef alıyordu. Bu olayın ardından Türkiye kamuoyu, incel gruplarını tartışmaya başladı.
Incel’ler, kadınlara sosyal, romantik veya cinsel olarak yaklaşamayan, bu nedenle kadınları ve özellikle feminizmi suçlayan erkeklerden oluşur. Bu gruptaki kişiler, kadınların erkeklerden daha zayıf olduğunu, ancak feminizmle güç kazandıklarını düşünürler. Incel’ler, kadınların seks borcu olduğunu ve erkeklere karşı sorumlu olduklarını savunurlar. Kadınların kendilerini tercih etmemesinden dolayı büyük bir öfke duyarlar. Bu nedenle, kadınlara karşı nefret dolu bir tutum sergileyerek, kadın düşmanlığı üzerine kurulu bir ideoloji geliştirirler. Özellikle “yakışıklı ve zengin” erkeklerin, kadınlar tarafından tercih edilmesine tepki gösterirler ve bunun sonucunda kendilerini “çirkin” ve “yetersiz” hissettikleri için suçu kadınlara yüklerler.
ıncel Kavramının Tarihçesi
Incel kavramı ilk olarak 1997 yılında Kanadalı bir üniversite öğrencisi olan Alana tarafından kullanılmıştır. Alana, cinsel birliktelik yaşamamış veya uzun süredir yaşamayan kişiler için bir internet forumu kurmuştu. Bu forum başlangıçta sadece erkeklere yönelik değildi; hem kadın hem de erkeklerin katıldığı bir platformdu. Ancak zamanla incel kavramı, özellikle beyaz heteroseksüel erkekler arasında benimsendi ve kadın düşmanlığı içeren bir altkültüre dönüştü. Alana, kurduğu forumun bu denli bir şiddet hareketine evrileceğinden habersizdi.
Incel’ler, kadınların “hipergami” denilen bir olguyu benimsediklerini savunurlar. Hipergami, kişinin kendisinden daha güçlü ve daha üst konumda olan birini eş olarak seçme eğilimini ifade eder. İncel’ler, kadınların genetik açıdan üstün ve zengin erkekleri tercih ettiklerini iddia ederler. Bu görüş, incel’lerin kadınlara karşı öfke ve nefret duymalarının temelini oluşturur. İncel’ler, bu durumu hem “bilimsel” hem de “evrimsel” bir perspektife dayandırarak, kendi mağduriyetlerini haklı çıkarma yoluna giderler.
ıncel Hareketinin İlk Araştırmaları
İncel hareketi üzerine yapılan ilk akademik araştırma, 2001 yılında Georgia State Üniversitesi’nden Denise Donnelly ve ekibi tarafından gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, incel kavramı, cinsel ilişki kurmak isteyen ancak en az altı aydır cinsel partner bulamayan kişiler olarak tanımlanmıştır. Araştırmada, incel’ler üç gruba ayrılmıştır:
- Hiç cinsel deneyimi olmayanlar
- Geçmişte cinsel deneyimi olup şu an cinsel ilişki kuramayanlar
- Partneri olduğu halde cinsel ilişkiden yoksun kalanlar
Ancak, 30 yılı aşkın bir sürede incel kavramı büyük bir değişim göstermiştir. Bugün incel’ler, kadın düşmanlığı, anti-feminizm ve şiddet içeren çevrimiçi erkek gruplarını temsil etmektedir.
ıncel’ler ve Şiddet: İlk Örnekler
İncel gruplarının şiddete başvurduğu ilk büyük olay, 2014 yılında Elliot Rodger tarafından gerçekleştirilen saldırıdır.
Rodger, yayımladığı bir videoda daha önce hiçbir kadınla birlikte olamadığını ve bu durumu kabul edemediğini ifade ettikten sonra altı kişiyi öldürmüş ve ardından intihar etmiştir. Rodger, kadınlara yönelik nefret dolu videolarıyla tanınıyordu ve bu olay incel grupları içinde büyük bir yankı uyandırdı. Rodger, kısa sürede incel’ler arasında bir “idol” haline geldi. Bu saldırının ardından incel gruplarıyla bağlantılı birçok başka saldırı gerçekleşti. Alek Minassian, Jake Davison gibi isimler de benzer şiddet eylemleri gerçekleştirdiler ve bu kişiler incel topluluğu tarafından “kahraman” ilan edildiler.
ıncel’lerin Şiddet İdeolojisi
İncel’ler, kadınlarla ilişki kuramamalarını biyolojik ve sosyal faktörlere dayandırarak, kendilerini “kurban” olarak görme eğilimindedirler. Melbourne Üniversitesi’nden Khandis R. Blake ve Robert C. Brooks‘un 2023 yılında yayımladıkları bir araştırmada, incel gruplarının kendi çevrelerinin dışında genellikle “bencil” ve “aciz” olarak görüldüğü belirtilmiştir. İncel’ler, kadınların onları tercih etmemesinin altında feminizm, hipergami ve sosyal yapının bozulmasını gerekçe olarak gösterirler. Çeşitli internet platformları aracılığıyla bir araya gelerek bu görüşlerini paylaşan incel’ler, zamanla bu şiddet söylemlerini fiziksel saldırılara dönüştürmüştür. İncel gruplarının aktif olarak kullandığı platformlar arasında Reddit, Discord, Facebook ve YouTube gibi sosyal medya siteleri bulunmaktadır. Bu platformlarda şiddet içeren ve kadın düşmanı ideolojiler paylaşılır.
ıncel’lerin Jargonu ve Kendi İçinde Örgütlenme
İncel’lerin kendilerine özgü bir jargonu bulunmaktadır. Zamanla geliştirilen bu dil, incel’lerin kadınları ve diğer erkekleri farklı kategorilere ayırmalarına yardımcı olur. İşte incel’ler arasında sıkça kullanılan bazı terimler:
- Chad: Uzun boylu, kaslı, genetik açıdan üstün görülen ve kadınlar tarafından tercih edilen erkekler.
- Stacy: Çekici, güzel ve Chad’leri tercih eden kadınlar.
- Redpill: Kadınların feminizmi kullanarak erkekleri cinsel ve romantik ilişkilerden mahrum ettiğine dair bir düşünce tarzı.
- Blackpill: İncellerin savunduğu daha karanlık bir felsefe. Çirkinliklerinin genetik olduğunu ve değiştirilemeyeceğini savunurlar.
- Bluepill: Sahte ve mutlu bir hayatı tercih eden, feminizmin gerçek etkilerini görmezden gelen kişiler.
Bu terimler, incel’lerin dünyasında kendilerini ve çevrelerindeki insanları tanımlamalarına yardımcı olur. Chad ve Stacy, incel’lerin nefret ettiği grupları temsil ederken, Redpill ve Blackpill gibi kavramlar incel’lerin dünyaya bakış açısını yansıtır.
Incel’ler ve Türkiye’deki Örgütlenmeleri
Türkiye’de incel grupları, kirmizihap.net, reddedildim.com ve yalnızerkekler.net gibi forumlar aracılığıyla birbirleriyle iletişime geçmeye başlamışlardır. Bu forumlarda kadın düşmanlığı içeren söylemler yaygın olarak paylaşılmakta ve incel’ler birbirlerine destek vermektedir. Zamanla bu gruplar, Discord, Twitch, Telegram ve X gibi platformlara yayılmıştır. Bu platformlar üzerinde çeşitli hesaplar, erkeklerin ilişkilerde yaşadığı sorunlar üzerine tavsiyeler sunmakta, ancak çoğunlukla kadın düşmanı ideolojileri güçlendirmektedir.
Türkiye’de incel grupları, özellikle son yıllarda artan feminist bilincin ve kadın dayanışmasının karşısında bir tepki olarak kendini göstermektedir. Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Cenk Özbay, bu durumu toplumda artan muhafazakarlık, kadın düşmanlığı ve ırkçılıkla ilişkilendirir. Özbay’a göre, toplumsal ve kültürel yapılar bu tür grupların yükselişine zemin hazırlamaktadır.
Incel Hareketi ve Türkiye’deki Tehlikeleri
İncel gruplarının Türkiye’de giderek büyümesi, ülkedeki feminist hareketin yükselmesi ve kadınların güç kazanmasıyla doğrudan ilişkilidir. Kadir Has Üniversitesi Kadın Çalışmaları Doktora Adayı Yiğit Bahadır Kaya, bu durumu toksik maskülenite ve aşırı sağın yükselmesiyle açıklamaktadır. Kaya, erkeklerin kendilerini temsiliyet krizi içinde bulduğunu ve bu nedenle kadınları bir tehdit olarak gördüklerini ifade etmektedir. Özellikle neoliberal ekonomi, güvencesizlik ve işsizlik gibi sorunlar da bu krizin derinleşmesine neden olmaktadır. Kaya, bu durumun erkeklerin kadınlara yönelik nefret söylemlerini ve şiddet eğilimlerini artırdığını belirtmektedir.
Anonimlik ve Incel Örgütlenmeleri
İncel gruplarının çoğunluğu, Discord, Twitch, 4chan gibi platformlarda anonim olarak örgütlenirler. Kaya, incel kimliğinin temel özelliklerinden birinin anonimlik olduğunu belirtir ve bu anonim kimliğin şiddete meyilli bireyler arasında yaygın olduğunu vurgular. Anonim forumlarda, erkekler kadınlarla yaşadıkları sorunları paylaşırken, bu durum daha geniş çaplı bir nefret söylemine dönüşmektedir.
