ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı yeni ticaret politikaları, başta gümrük vergileri olmak üzere, küresel ekonomide şok etkisi yaratırken, Amerikan iş dünyasının en büyük aktörleri sessizliğe gömüldü. İngiliz gazetesi Financial Times (FT), büyük şirketlerin CEO’larının ve yöneticilerinin bu sessizliğinin ardında Trump’tan duyulan korku olduğunu yazdı. Bu yaklaşımın arkasındaki strateji ise dikkat çekici: politikaları yumuşatmak için perde arkasında lobi faaliyetleri yürütmek.
Konuşmayan Patronlar, Umutlarını Lobiye Bağladı
Financial Times, ABD’deki büyük şirketlerin yöneticilerinin Trump’ın uyguladığı ticaret politikalarından derin endişe duyduklarını ancak kamuoyuna açık şekilde eleştiri getirmeye çekindiklerini vurguladı. Gazeteye konuşan bir yönetim kurulu başkanı, “Herkese havlayan köpek olmak istemezsiniz, çünkü vurulacak olan siz olursunuz” ifadesiyle, Trump’a karşı açık bir pozisyon almanın nasıl sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekti.
Özellikle yeni gümrük vergilerinin etkisiyle yükselen üretim maliyetleri ve uluslararası tedarik zincirlerinde yaşanan karmaşa, şirketleri alternatif çözümler üretmeye zorlarken, bu çözümlerin kolay ve kısa vadeli olmadığı da vurgulandı.
Üretimi Taşımak Kolay Değil
FT’nin haberinde, Disney CEO’su Bob Iger’in, iç toplantılarda “Üretimi bir ülkeden başka bir ülkeye kaydırmak kolay değil” sözleriyle dikkat çektiği aktarıldı. Iger, bu duruma örnek olarak Apple’ın tedarikçisi Foxconn’un Çin’deki tesislerini gösterdi. Disney’in de kruvaziyer gemi inşası gibi alanlarda ciddi ek maliyetlerle karşı karşıya kalacağına işaret edildi.
Uzmanlaşmış iş gücü ve teknik altyapının sadece başka bir ülkeye taşınarak tekrar kurulamayacağına dikkat çeken Iger, bu tür stratejilerin zaman, para ve politik istikrar gerektirdiğini belirtti.
Petrol Sektörü ve Endişeli Bekleyiş
Enerji sektöründe de benzer bir durum söz konusu. Continental Resources CEO’su Harold Hamm, Trump’ın imalat sektörünü canlandırma çabalarına destek verdiğini belirtse de, petrol ve gaz sondajı yapmanın, arz maliyetinin altında fiyatlarla sürdürülemeyeceğini ifade etti. Hamm, enerji piyasasındaki bu türbülansın “geçici olmasını umut ettiklerini” söyledi.
Şirketler Hazırlıksız Yakalandı
Trump’ın ani ve beklenmedik şekilde uygulamaya koyduğu gümrük tarifeleri, birçok şirketin stratejik planlarını geçersiz kıldı. FT’ye göre, firmalar farklı ihtimallere karşı hazırlık yapmış olsalar da, açıklanan vergilerin kapsamı ve oranları tahmin edilenden oldukça farklı olduğu için ön hazırlıklar boşa çıktı. Bu durum, hem yöneticilerde hem de yatırımcılarda şok etkisi yarattı.
Belirsizlik, Risk ve Sessizlik
ABD iş dünyası, Trump’ın 2025 seçimlerine doğru attığı sert adımlar karşısında stratejik bir sessizliği tercih ediyor. Zira, açık bir muhalefetin başkanlık nezdinde hedef haline gelme riskini taşıdığı, büyük patronların açıklamalarında gizli ifadelerle kendini gösteriyor.
Bu sessizlik bir stratejiye dayanıyor: kapalı kapılar ardında lobi faaliyetleriyle Trump’ı ikna etmek. Ancak bu çabanın başarıya ulaşıp ulaşmayacağı ve bu politikaların piyasalar üzerindeki kalıcı etkisi henüz belirsiz.
