İran, dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerinden birine sahip olmasına rağmen, enerji krizi nedeniyle ciddi sorunlarla karşı karşıya. Özellikle kış aylarında artan enerji talebi ve yetersiz altyapı nedeniyle elektrik ve doğal gaz kesintileri ülkede ekonomik ve sosyal sorunlara yol açıyor.

Ekonomik Yaptırımlar Yatırımları Engelliyor

İran’ın zengin enerji kaynaklarına rağmen, enerji altyapısına gerekli yatırımlar yapılamıyor. Ekonomik yaptırımlar nedeniyle enerji projeleri ve altyapı geliştirme çalışmaları sekteye uğruyor. Bu durum, özellikle kış aylarında sanayi bölgelerinde üretimin durmasına, kamu hizmetlerinde aksamalara ve okulların uzaktan eğitime geçmesine neden oluyor.

Kombileri 2 Derece Düşürün Çağrısı

Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, vatandaşlara çağrıda bulunarak, kombilerini 2 derece düşürmelerini istedi. Bu öneri, enerji tüketimini azaltarak gaz tedarikinde yaşanan sıkıntıların etkisini hafifletmeyi amaçlıyor.

Enerji Bakanı Abbas Aliabadi ise enerji santrallerine daha fazla gaz sağlanabilmesi ve elektrik tedarikinin kesintisiz sürdürülebilmesi için halkın yakıt tüketimini azaltmasını talep etti. Ancak, enerji santrallerinde sık sık meydana gelen arızalar ve eski altyapılar, bu süreci zorlaştırıyor.

Sanayi Üretimi Durduruldu

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cafer Kaimpenah, ülkedeki doğal gaz yetersizliği nedeniyle bazı sanayi bölgelerindeki fabrika ve atölyelerin faaliyetlerinin durdurulduğunu açıkladı. İran’ın günlük doğal gaz ihtiyacı 945 milyon metreküp, ancak üretim 840 milyon metreküpte kalıyor. Bu açık, özellikle sanayi üretimini ciddi şekilde etkiliyor.

Elektrik Kesintileri Ekonomiye Büyük Zarar Veriyor

İran’da elektrik üretiminin %94’ü fosil yakıtlardan sağlanıyor. Ancak doğal gazla çalışan termik santraller, artan elektrik talebini karşılamada yetersiz kalıyor. Ülkede elektrik ihtiyacının en yoğun olduğu dönemlerde yaklaşık 15 bin megavatlık bir açık oluşuyor. Bu durum, sanayi üretimine yıllık 5 ila 8 milyar dolar zarar veriyor.

Rüzgar ve güneş enerjisinin İran’daki elektrik üretimindeki payı yalnızca %0.6 seviyesinde. Dünya genelinde yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki payı %13 civarındayken, İran’ın bu alandaki yatırımlarının eksikliği dikkat çekiyor. Ayrıca, eski enerji iletim ve üretim altyapısı, enerji kayıplarına neden olarak ekonomiye büyük zarar veriyor.

Yenilenebilir Enerji Yatırımları Gecikiyor

İran, yenilenebilir enerji kapasitesini 2030 yılına kadar 2.500 megavata çıkarmayı planlıyor. Ancak, ekonomik yaptırımlar, mali kaynak yetersizliği ve yabancı yatırımların sınırlı olması bu hedefin gerçekleştirilmesini zorlaştırıyor.

ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) verilerine göre, İran dünyanın en büyük ikinci doğal gaz rezervine sahip. Ancak bu kaynakları etkin şekilde kullanmak için gerekli teknolojik gelişmeler ve yatırımlar yapılamıyor.

Enerji Krizinin Çözümü İçin Atılması Gereken Adımlar

İran’ın enerji kriziyle başa çıkabilmesi için:

1. Altyapı yatırımlarına öncelik verilmesi gerekiyor. Ancak, bu yatırımların önündeki ekonomik yaptırım engelleri kaldırılmadan bu hedefin gerçekleştirilmesi zor.
2. Yenilenebilir enerji projelerine daha fazla kaynak ayrılarak enerji üretimindeki fosil yakıt bağımlılığı azaltılmalı.
3. Enerji kayıplarını önlemek için eski enerji iletim sistemlerinin yenilenmesi şart.
4. Uluslararası iş birliklerinin artırılması ve yaptırımların hafifletilmesi, ülkeye yabancı teknoloji girişini hızlandırabilir.