Çin, Türkiye’nin son dönemde ülkesinden ithal edilen araçlara yönelik uyguladığı ek gümrük vergileri nedeniyle Dünya Ticaret Örgütü‘ne (DTÖ) resmi bir şikayette bulundu. Çinli yetkililer, Türkiye’nin aldığı bu tedbirlerin DTÖ kurallarına aykırı olduğunu ve korumacı nitelik taşıdığını belirterek, Türkiye’nin bu tedbirleri derhal düzeltmesi gerektiğini ifade ettiler.
Çin’in Şikayeti: Ek Gümrük Vergileri ve Yeni Gereklilikler
Çin tarafından yapılan açıklamada, Türkiye’nin Çin’den ithal edilen elektrikli otomobillere uyguladığı yüzde 40 ek gümrük vergisinin şikayetin ana unsuru olduğu belirtildi. Çin, bu kararın uluslararası ticaret kurallarını ihlal ettiğini savunarak, Türkiye’yi Dünya Ticaret Örgütü kurallarına uygun hareket etmeye çağırdı.
Çin’in DTÖ’ye sunduğu “istişare talebi”, uluslararası ticaretteki anlaşmazlıkların çözümünde ilk adım olarak biliniyor. Genellikle anlaşmazlıkların bu aşamada çözüme kavuşturulduğu göz önüne alındığında, Türkiye ve Çin arasında uzlaşma sağlanıp sağlanamayacağı merak ediliyor.
Türkiye’nin 2023 Yılında Aldığı Tedbirler
Süreç, Mart 2023‘te Türkiye’nin Çin’den ithal edilen elektrikli araçlar için yüzde 40 ilave gümrük vergisi uygulama kararı almasıyla başladı. Kasım 2023’te ise Türkiye, elektrikli araç ithalatçılarına yönelik yeni düzenlemeler getirdi. Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan tebliğe göre, Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması imzalanan ülkeler dışındaki menşeli araçlar için yeni gereklilikler belirlendi.
Bu gerekliliklere göre, Türkiye’nin 7 bölgesinde en az 20 yetkili servis istasyonu kurulması zorunlu hale geldi. Ayrıca ithalatçılar, her bir marka için Türkiye’de en az 40 personele sahip Türkçe bir çağrı merkezi kurmak zorunda kaldı. Elektrikli araçların üreticisinin ise Türkiye’de yetkili temsilci bulundurması şartı getirildi.
Ek Vergi Diğer Araç Türlerini de Kapsadı
Haziran 2024‘te Resmi Gazete‘de yayımlanan bir kararname ile, daha önce Çin menşeli elektrikli otomobillereuygulanan yüzde 40 ek vergi, bu kez tüm yakıt türlerindeki Çin menşeli otomobiller için geçerli hale getirildi. Çin, bu kararın da DTÖ kurallarına aykırı olduğunu savunarak, Türkiye’nin korumacı tutumunu eleştirdi.
Son olarak, Eylül 2024‘te yayımlanan yeni tebliğ ile şarj edilebilir hibrit araçlar da dahil edilerek, Avrupa Birliği dışındaki ülkelerden ithal edilecek araçlar için TSE belgesi alma zorunluluğu getirildi. Bu kapsamda, ithalatçılar Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde en az 20 yetkili servis istasyonu kurmak zorunda kaldı.
Çin ve Türkiye Arasında Gerilim Büyüyor
Bu ticaret gerilimi, Türkiye’nin dış ticaret politikalarında Çin’e yönelik ek vergiler ve yeni düzenlemeler getirmesiyle başlamıştı. Çin, Dünya Ticaret Örgütü nezdinde Türkiye’ye karşı itirazlarını dile getirerek, bu tür uygulamaların ayrımcı ve korumacı olduğunu iddia ediyor. Türkiye’nin aldığı bu kararlar, özellikle Çin otomotiv sektörü üzerinde önemli bir etki yaratırken, iki ülke arasında ticaretin geleceği belirsizliğini koruyor.
Çin‘in Türkiye’yi Dünya Ticaret Örgütü’ne şikayet etmesi, iki ülke arasındaki ticaret ilişkilerini daha da karmaşık hale getirdi. Türkiye’nin uyguladığı ek gümrük vergileri ve yeni ithalat şartları, Çin tarafından uluslararası ticaret kurallarına aykırı olarak değerlendiriliyor. DTÖ’nün bu konuda nasıl bir karar vereceği ise merakla bekleniyor.
