Türkiye’de tarım sektöründe yaşanan ekonomik darboğaz, çiftçilerin alım gücünü ciddi oranda düşürdü. Osmaniye’de tarımsal ekipman satışı yapan Mehmet Demir’in açıklamaları, kırsaldaki krizin derinliğini gözler önüne serdi. Artan maliyetler, düşen gelirler ve karşılık bulamayan teşvikler, sadece çiftçileri değil tarım sektörünün tamamını etkiliyor.
Demir, özellikle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verdiği yüzde 50 hibe desteğine dahi çiftçilerin başvuramadığını vurgulayarak, “Artık çiftçi teşvik duymak bile istemiyor çünkü cebinde ona ulaşacak imkân kalmadı” dedi.
Teşvik Var Ama Talep Yok: Çiftçi Sırtını Dönüyor
Tarım ve Orman Bakanlığı ile İl Müdürlükleri, basınçlı sulama sistemleri gibi teknolojik yatırımlarda kullanılmak üzere yüzde 50 oranında hibe desteği sağlıyor. Ancak Osmaniye’de faaliyet gösteren esnaf Mehmet Demir’e göre bu teşvikler artık karşılık bulmuyor. Nedeni ise net: Çiftçinin bu desteği karşılayacak ekonomik gücü kalmadı.
Demir’in ifadesiyle, “Her yıl ortalama 80 ila 90 hibe dosyası hazırlanırken, 2023’te bu sayı 30-40’a düştü. 2024’te ise başvurular neredeyse yok denecek kadar az. Çünkü çiftçi bu hibeye dahi ulaşamıyor.” Bu durum, teşviklerin var olmasına rağmen, ekonomik gerçekliklerin çiftçinin aleyhine işlediğini ortaya koyuyor.
Gelir Azaldı, Alım Gücü Eriyor
Girdi maliyetlerinin sürekli yükselmesi ve çiftçinin ürünlerini satamaması, sektördeki döngüyü kırmış durumda. Çiftçiler, artık yalnızca üretimden değil, teşviklerden de faydalanamaz hale geldi.
“Geçmişte çiftçi ekip biçtiği ürünle traktörünü yenileyebiliyor, tarla ekipmanlarını tamamlayabiliyordu. Bugün ise sulama sistemine dahi ortak olamıyor” diyen Demir, alım gücünün erimesi nedeniyle sadece çiftçilerin değil, tarım esnafının da darboğazda olduğunu belirtiyor.
Çiftçinin Gözünde Tarım Artık Gelecek Vadetmiyor
Çiftçilerin umutlarını kaybetmeye başladığına dikkat çeken Demir, tarımdan uzaklaşma eğiliminin de arttığını söylüyor. Birçok çiftçi, hem üretimden hem de hibe desteklerinden vazgeçerken, kırsalda tarımı sürdürebilen üretici sayısı her geçen gün azalıyor.
“Bir zamanlar bu teşvikler sayesinde modern sulama sistemleri alıp verimliliği artıran çiftçi, şimdi dosya hazırlamayı bile zaman kaybı görüyor” diyen Demir, tarım politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Tarım Esnafı da Zorda: Satışlar Durma Noktasında
Mehmet Demir gibi tarımsal ekipman satıcıları da bu ekonomik daralmadan nasibini alıyor. Çiftçinin alım yapamaması, bu sektörde faaliyet gösteren esnafın da satışlarını neredeyse sıfırlamış durumda. Demir’e göre, tarım ekonomisinin çarkları artık dönmüyor.
“Artık yalnızca çiftçi değil, tarım esnafı da iflasın eşiğinde. Eskiden birkaç traktör römorku alan çiftçi, şimdi bir damla hortum sormaya korkuyor. Bu bir alarmdır” diyerek durumu özetliyor.
Tarımda Yeni Bir Politika Zorunluluğu
Tüm bu tablo, tarım sektöründe yalnızca ekonomik değil, yapısal bir sorun olduğunu ortaya koyuyor. Teşvik programlarının yeterli olmadığı, daha kapsayıcı ve çiftçinin gerçekliğine uygun politikaların geliştirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Çiftçilerin tekrar üretime ve hibeye yönelmesi için, sadece desteklerin artırılması değil, mevcut gelir adaletsizliğinin de giderilmesi gerekiyor. Aksi halde tarımsal üretimdeki düşüş, gıda arzını da tehlikeye atacak boyutlara ulaşabilir.
