Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), yerel yönetimlere yönelik kayyım atamalarına ilişkin kapsamlı bir rapor yayımladı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Gül Çiftci tarafından paylaşılan rapor, son 8 yılda yerel yönetimlere yapılan 154 kayyım atamasının detaylarını ortaya koyuyor.
Kayyım Atamaları 674 Sayılı KHK ile Başladı
Rapora göre, kayyım uygulamaları 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından çıkarılan 674 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile hayata geçirildi. Bu süreçte, merkezi yönetim yerel yönetimlere müdahale ederek kayyım atamalarını yaygın bir uygulama haline getirdi.
En Fazla Kayyım Diyarbakır’a Atandı
Raporda, 2016-2024 yılları arasında kayyım atanan belediyeler ve seçmen sayıları detaylı olarak ele alındı:
- Kayyım atanan belediyelerdeki toplam seçmen sayısı 11 milyon 202 bin 496 olarak kaydedildi.
- Diyarbakır, 26 kayyım atamasıyla ilk sırada yer alırken, Van 23 kayyımla ikinci sırada geldi.
- Yıllara göre en fazla kayyım ataması, 60 atama ile 2016 yılında gerçekleştirildi. İkinci sırada ise 38 kayyımla 2019 yılı yer aldı.
31 Mart 2024 Yerel Seçimlerinde Kayyım Yönetimi
Raporda, 31 Mart 2024 Mahalli İdareler Seçimi’ne kayyım yönetimi altında giren belediyelere dair şu bilgiler verildi:
- Seçim öncesinde 49 belediye kayyım tarafından yönetiliyordu.
- Bu belediyelerden 9’u, seçim sonucunda Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) veya Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından kazanıldı.
- Özellikle Kars Belediye seçimleri, 3 bin 264 oy farkla MHP’nin kazanmasıyla dikkat çekti. Ancak muhalefet partilerinin taşıma seçmenlere dair itirazlarına rağmen yetkililer tarafından bir işlem yapılmadı.
Esenyurt Belediye Başkanı Süreci
Raporda, gözaltına alınıp tutuklanan Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer hakkında da bilgi verildi. Özer’in yerine atanan kayyım Can Aksoy’un, belediye meclisinin yetkilerini hukuksuz bir şekilde memurlara devrettiği ve meclisin denetim yetkisinin tamamen ortadan kaldırıldığı belirtildi. Kayyım yönetiminde yapılan israf, şatafat ve ihale usulsüzlükleriyle ilgili örnekler de raporda yer aldı.
Kayyım Uygulaması Anayasaya Aykırı
Raporda, kayyım uygulamalarının mevcut Anayasa’nın 2, 5, 123 ve 127’nci maddeleriyle çeliştiği ifade edildi. Anayasanın bu maddelerinin, yerel yönetimlerin bağımsız ve demokratik bir şekilde işleyebilmesini sağlamayı hedeflediği belirtilerek, kayyım uygulamasının bu ilkelere aykırı olduğu vurgulandı.
Raporun Sonuç Önerileri
CHP’nin raporunda, kayyım uygulamalarına ilişkin 6 maddelik bir çözüm önerisi sunuldu:
- Sandığa Saygı: İktidarın, seçim sonuçlarına saygı göstermesi ve sandıkta kazanamadığını hukuksuz yollarla elde etmeye çalışmaktan vazgeçmesi.
- Kayyım Uygulamalarının Sona Erdirilmesi: Kayyım atamalarının siyasi mühendislik aracı olmaktan çıkarılması gerektiği.
- TBMM’de Ortak Yasa Teklifi: Kayyım uygulamalarının sona ermesi için TBMM’ye sunulan kanun teklifinin yasalaşması.
- Belediye Kanununun Revizyonu: 5393 Sayılı Belediye Kanunu’ndaki anti-demokratik maddelerin kaldırılması.
- Görevden Alınan Başkanlar İçin Çözüm: Kesin hüküm bulunmayan belediye başkanlarının görevlerine iade edilmesi ve kesin hüküm bulunanların yerine belediye meclisince seçim yapılması.
- Yeni Anayasa Görüşmelerine Ret: Kayyım uygulamalarından faydalanan iktidarla yeni bir anayasa müzakeresi yapılmaması.