Finansmana erişimin zorlaştığı bu dönemde, çek kullanımı iş dünyasında yeniden artış gösterdi. Ancak bu artış, beraberinde çek hırsızlığı vakalarını da çoğalttı. Özellikle kargo ve kurye taşımaları sırasında kaybolan çekler, yasa dışı yollardan tabela şirketlerine ciro edilerek keşideciyi haksız haciz uygulamalarıyla baş başa bırakıyor. İş dünyası artık dijital çek sistemine geçilmesi çağrısında bulunuyor.
Fiziki Çekler Hedefte: Kargo Süreci Güvenlik Açığı Yaratıyor
Ticaret Hukuku Uzmanı Avukat Dr. Umut Metin, çeklerin hukuken kıymetli evrak niteliği taşıdığını hatırlatarak, fiziki çeklerin korunmasının yetersizliğine dikkat çekti. Kargo sürecinde, çeklerin ağırlık, ambalaj ya da içerik ipuçlarıyla kolayca tespit edilip çalındığını belirten Metin, “Ortada planlı bir suç örgütü var” dedi. Hırsızlık eylemleri çoğu zaman kargo firmaları içerisindeki iş birlikçiler aracılığıyla gerçekleşiyor.
Çalınan Çek, Tabela Şirketle Hacze Dönüşüyor
Hırsızlığa konu olan çeklerin, faaliyet göstermeyen veya paravan şirketler aracılığıyla işleme alındığını söyleyen Metin, bu çeklerin mahkemelerde ihtiyati haciz kararlarına dönüştürüldüğünü aktardı. Bu durum, çek sahibi kişilerin borcu olmayan kişi ya da kurumlara ödeme yapmak zorunda kalmasına neden oluyor. Dahası, gerçek alacaklıya olan borç da ortadan kalkmıyor ve çifte mağduriyet doğuyor.
Hukuki Süreç Uzun, Sonuç Belirsiz
Dr. Metin, bu tür mağduriyetlerin dava süreçlerinin uzunluğuyla daha da zorlaştığını belirtti. Lehte kararlar alınsa bile karşı tarafta mal varlığı olmayan tabelalarla karşılaşmak, çözümü çıkmaza sürüklüyor. Bu yüzden Metin, çek cirosunda alıcının açıkça belirtilmesi gerektiğini ve çeklerin sigortalı şekilde taşınması gerektiğini vurguluyor.
Dijital Çek Sistemi İhtiyacı Artık Acil
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu, yaşanan hırsızlık olaylarının sayısında son dönemde ciddi artış olduğunu belirterek, çeklerin artık dijitale aktarılması gerektiğini söyledi. Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği Başkanı Alican Duran da aynı çağrıyı yaparak, “Kendi şirketimizde yaşadık, dijital sistem artık zorunluluk haline geldi” dedi. İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel ise, şirketinin mağdur edildiğini belirtip, “Çeklerin dijital tanımlanması için altyapı oluşturulmalı” çağrısında bulundu.
Ticaret Bakanlığı’ndan Beklenti Yüksek
2019 yılında Ticaret Bakanlığı, çek ve senetlerin dijital ortamda izlenmesine yönelik bir sistem üzerinde çalıştığını açıklamıştı. Ancak henüz bu konuda yasal bir düzenleme oluşturulmadı. İş dünyası bu çalışmanın tamamlanmasını ve çek hırsızlığına karşı etkin koruma sağlayacak dijital altyapının devreye girmesini bekliyor.
