ABD’de Donald Trump yönetiminin akademiye uyguladığı baskılar, eğitim dünyasında yankı uyandırmaya devam ediyor. Fon kesintileri, kurumsal müdahaleler ve özgürlüklerin sınırlandırılması gibi uygulamalar, bilim insanlarını alternatif arayışlara yöneltti. Bu tabloya yanıt, Fransa’daki Aix-Marseille Üniversitesi’nden geldi.
Üniversite, “Bilim için Güvenli Alan” başlığıyla hayata geçirdiği programda, 20 araştırmacıya üç yıl süreyle fon sağlayacağını duyurdu. Program, dünya çapında “akademik sığınma” kavramını gündeme taşıdı.
Bir Ayda 298 Başvuru: Yale, NASA, Stanford da Listede
Üniversite tarafından yapılan açıklamada, programa sadece bir ay içinde 298 kişinin başvurduğu ve bu adaylardan 242’sinin uygun bulunduğu belirtildi. Başvuru yapan akademisyenler arasında Johns Hopkins Üniversitesi, Columbia, Yale, Stanford ve NASA gibi prestijli kurumlarda çalışan araştırmacılar da yer alıyor.
Üniversite Rektörü Eric Berton, başvuruların çoğunun şifreli e-posta mesajları yoluyla gönderildiğini, aktarılan hikâyelerin ise “ürkütücü” boyutlarda olduğunu vurguladı.
Sığınanlar Arasında Amerikalılar, Avrupalılar ve Brezilyalılar Var
Adayların büyük bölümü beşeri bilimlerden çevre bilimlerine, biyolojiden toplumsal araştırmalara kadar farklı disiplinlerde uzman kişilerden oluşuyor. Uygun bulunan adaylardan 135’i ABD vatandaşı, 45’i çift vatandaş, aralarında Avrupalı, Hintli ve Brezilyalı akademisyenlerin de olduğu bildirildi. Hatta 10’dan fazla Fransız vatandaşının da başvuruda bulunduğu kaydedildi.
Üniversite, seçim sürecinin önümüzdeki günlerde tamamlanacağını ve araştırmacıların haziran ayı başında Fransa’ya yerleşmeye başlayacaklarını açıkladı.
François Hollande’dan Yasa Teklifi: Akademik Sığınma Statüsü Oluşmalı
Fransa’nın eski Cumhurbaşkanı ve Sosyalist Parti milletvekili François Hollande, programa tam destek verdi. Libération gazetesinde kaleme aldığı yazıda, bilim insanlarının da gazeteciler ve muhalifler gibi korunmaya muhtaç bireyler olduğunu belirtti.
Hollande, mevcut sığınma yasalarının akademik özgürlük tehditlerini karşılamadığını belirterek, “Akademik sığınma statüsü” oluşturulması gerektiğini vurguladı. Bu kapsamda pazartesi günü bilim insanları için özel sığınma hakkı sağlayan yasa tasarısını da meclise sundu.
Akademik Özgürlük Evrensel Bir Hak Olmalı
Hem Hollande hem de Berton, akademik özgürlüğün yalnızca bir ulusal hak değil, evrensel bir değer olduğuna dikkat çekti. Üniversitelerin, yalnızca bilgi üreten değil aynı zamanda özgür düşüncenin sığınağı olması gerektiği mesajı verildi.
