ABD Adalet Bakanlığı, teknoloji devine karşı tarihî bir hamleye imza attı. Google, dijital reklam pazarında kurduğu dev tekel nedeniyle mahkeme kararıyla dağılma riskiyle karşı karşıya. Bakanlık, şirketin reklam ekosisteminde yer alan AdX ve DFP sistemlerinin satılmasını resmen talep etti. 200 milyar dolarlık küresel reklam geliri hedefte.

Dijital Reklam Tekeline Müdahale

Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan 17 sayfalık mahkeme dosyasında, Google’ın yasaları sistematik biçimde ihlal ettiği ileri sürüldü. Özellikle AdX reklam borsası ile DFP reklam sunucusu aracılığıyla, Google’ın reklam teknolojisi pazarını kendi lehine şekillendirdiği belirtildi. Bakanlık, rekabetin yeniden sağlanabilmesi için bu iki ürünün şirketten ayrılarak satılması gerektiğini açıkladı.

Dosyada şu ifadeler dikkat çekti:

“Yasaları çiğnemenin yollarını bulan bir sanıkla karşı karşıyayız.”

Google’dan Teknik İtiraz: “Mümkün Değil”

Google ise bu karara itiraz ediyor. Şirket, AdX ve DFP’nin, Google’ın tescilli yazılım altyapısıyla iç içe geçtiğini, bu nedenle ayrıştırılarak satılmalarının teknik olarak imkânsız olduğunu savunuyor. Teknoloji devi, rekabeti yeniden sağlamak adına alternatif çözümler önerdiğini ve itiraz sürecini sürdüreceğini belirtti.

Mahkeme Tarihine Geçebilir: AT&T’den Bu Yana En Büyük Dağıtım Olabilir

Google’a yönelik bu baskı, ABD tarihinin en büyük şirket ayrılıklarından birini tetikleyebilir. ABD Adalet Bakanlığı, iki farklı yargıcı ikna edebilirse, bu hamle 1984’te AT&T’nin parçalanmasından sonra en büyük kurumsal müdahale olacak.

Daha önce de ABD’de bir yargıç, Google ve tarayıcısı Chrome’u “yasadışı tekel” olarak nitelendirmişti. Bakanlık, arama motoru gücünü sınırlamak, Chrome’un reklam bağlantılarını kesmek ve mobil uygulama mağazası Play Store’a yönelik yaptırımlar gibi birçok seçeneği değerlendiriyor.

Play Store ve Android de Radar Altında

ABD’deki federal jüri, Google Play Store’u 2023 yılında yasadışı tekel ilan etmişti. Google’ın Android işletim sistemiyle dünya genelindeki akıllı telefonların çoğuna erişim sağlaması, şirketin bu gücü kötüye kullandığı yönündeki iddiaları artırıyor.

En büyük sorun ise Google’ın dijital reklam ağının doğrudan şirketin ekonomik yapısının merkezinde yer alması. 265 milyar dolarlık bu sistemin engellenmesi, şirket için ağır bir darbe anlamına geliyor.

Türkiye’de de Dev Gelir: 4 Milyar Dolar

Google, sadece Türkiye’de dijital reklam geliri üzerinden yıllık 4 milyar dolar kazanıyor. Bu rakam, bazı sektörlerin toplam ihracatından daha yüksek. Türkiye gibi ülkelerde elde edilen gelirler de, küresel soruşturmaların önemini artırıyor.

Google’a Verilen Büyük Cezalar

Google’ın dünya genelinde karşı karşıya kaldığı büyük davalardan bazıları şunlar:

• AB Alışveriş Karşılaştırma Davası (2017): 2.4 milyar euro
• ABD Veri Gizliliği İhlali (2022): 7.8 milyar dolar
• AB AdSense Soruşturması (2019): 1.49 milyar euro
• AB Android Soruşturması (2015): 4.3 milyar euro