Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş‘un Anayasa’nın 3. maddesiyle ilgili tartışmaya açtığı “devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü” ifadesine ilişkin çarpıcı bir açıklamada bulundu. Kurtulmuş’un ifadelerine katılmayan Uçum, bu açıklamanın anayasal teori ve semantik açıdan sorunlu olduğunu belirtti.
“İlk Dört Madde Tartışma Dışı Olmalı”
Uçum, yaptığı açıklamada Anayasa’nın 3. maddesindeki “devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü” ifadesinin son derece doğru bir ifade olduğunu vurguladı. Bu ifadeyi tartışmaya açmanın hem yersiz hem de sorunlu olduğuna dikkat çekti. “Bu konu da tıpkı ilk dört maddenin diğer esasları gibi tartışma dışıdır” diyerek bu konudaki tutumunu netleştirdi.
Bu noktada Uçum, Kurtulmuş’un önerisine karşı çıkarak şu görüşü dile getirdi: “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ‘ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü’ ifadesi, hem anayasal teori açısından hem de anlam bakımından yerinde ve doğrudur. Tartışılması doğru bir yaklaşım değildir. Devletin bütünlüğü ilkesi, Türkiye’nin üniter yapısının temel taşıdır ve tartışılmamalıdır.”
Yeni Anayasa Önerisi: Milli Egemenliğe Güçlü Vurgu
Mehmet Uçum’un açıklamasında bir diğer dikkat çekici öneri ise Anayasa’nın 6. maddesinin ilk dört madde kapsamına alınması oldu. 6. maddenin ilk fıkrası olan “Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir” hükmünün anayasanın değiştirilemez ilk dört maddesi arasında yer alması gerektiğini savundu. Bu önerinin, hem içeride gayri meşru yapılara karşı milli egemenliği güvence altına alacağını hem de dışarıda küresel emperyalizme ve neo-liberal politikalara karşı güçlü bir duruş sergileyeceğini belirtti.
Bu noktada Uçum, küresel aktörlerin milli devletlere karşı yürüttüğü politikalara da dikkat çekerek, bu önerinin bir meydan okuma niteliği taşıdığını söyledi. “Milli devletin ve milletin bütünlüğünü korumak, anayasal güvence altına alınmalı ve bu husus tartışma dışı bırakılmalıdır” dedi.
“Devletin Bütünlüğü İlkesi Korunmalı”
Uçum’un sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Anayasa’nın 3. maddesindeki “devletin bütünlüğü” ilkesinin devlet, millet ve ülke unsurlarını içerdiği ve bu üç unsurun ayrılmaz bir bütün olduğunun altını çizdi. Bu bütünlük ilkesinin milli egemenlik ve üniter yapı ile daha da güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Uçum’a göre, Anayasa’nın bu maddesindeki bütünlük anlayışı, geçmişteki liberal görüşlerin olumsuz etkileri nedeniyle tartışma konusu yapılmamalı.
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı, bu ilkenin baskıcı bir yaklaşımı yansıtmadığını, aksine bağımsız devletin egemenlikunsuru olarak varlığını sürdürdüğünü belirtti.
“Egemenlik İlk Dört Madde Kapsamında Olmalı”
Egemenlik ilkesinin anayasada ilk dört madde kapsamına alınması gerektiğini vurgulayan Uçum, bu ilkenin Türkiye’nin milli egemenliğine zarar vermeye çalışan iç ve dış tehditlere karşı bir güvence oluşturacağını ifade etti. “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” hükmünün anayasada daha güçlü bir yer bulması gerektiğini savunarak, bu değişikliğin Türkiye’nin geleceği açısından kritik olduğuna değindi.
Kurtulmuş’un Açıklamaları Ne İçeriyordu?
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, yaptığı bir açıklamada Anayasa’nın 3. maddesi ile ilgili önemli bir değişiklik önerisinde bulunmuştu. Kurtulmuş, “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü” ifadesinin değiştirilmesi gerektiğini ifade etmişti. Kurtulmuş’un önerisi şu şekildeydi: “Devletin ülkesi olmaz, devletin milleti olmaz. Bu metin, ‘Milletin devleti ve ülkesiyle bölünmez bütünlüğü’ şeklinde ifade edilmelidir. Yeni anayasa ile bu tür devletçi anlayışların yerine, milletin gücü üzerine inşa edilmiş bir devlet anlayışı getirilmelidir.”
Kurtulmuş’un bu açıklaması, anayasa tartışmalarında geniş yankı uyandırdı ve özellikle Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Uçum‘un tepkisine yol açtı.
Yeni Anayasa Tartışmalarında İki Farklı Bakış
Bu gelişme, Türkiye’de yeni anayasa hazırlıkları sürecinde iki farklı yaklaşımın da su yüzüne çıkmasına neden oldu. Bir yanda Numan Kurtulmuş‘un devlet merkezli anlayışa karşı çıkıp millet merkezli bir düzenlemeyi savunan görüşü, diğer yanda ise Mehmet Uçum‘un devletin üniter yapısının korunması ve milli egemenlik ilkesinin daha da güçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan açıklamaları yer alıyor. Bu iki görüş arasındaki tartışma, yeni anayasa çalışmalarında nasıl bir yol izleneceği konusunda belirleyici olabilir
Devletin Bütünlüğü ve Milli Egemenlik
Türkiye’de yeni anayasa hazırlık süreci, hem devletin bütünlüğü hem de milli egemenlik tartışmalarıyla ilerliyor. Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, Anayasa’nın 3. maddesindeki mevcut düzenlemeyi savunarak bu konunun tartışmaya açılmasının yersiz olduğunu belirtiyor. Buna karşılık TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, millet merkezli bir anayasa düzenlemesi yapılması gerektiğini vurguluyor. Bu iki görüşün nasıl bir sonuca ulaşacağı, yeni anayasa hazırlık sürecinin en önemli tartışma konularından biri olacağa benziyor.
