TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, anayasanın değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez ilk 4 maddesinden 3’üncü madde üzerine tartışma başlattı. Kurtulmuş, “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü” tabirinin değişmesi gerektiğini vurgulayarak, “Devletin ülkesi olmaz. Devletin milleti olmaz. Bu ifade, ‘Milletin devleti ve ülkesiyle bölünmez bütünlüğü’ şeklinde düzeltilmelidir” dedi. Kurtulmuş’un bu açıklamaları sosyal medyada büyük tepkilere yol açtı.

Yeni Anayasa Tartışmaları

10 Ekim’de Gazi Üniversitesi Akademik Yıl Açılış Programı’nda konuşan Numan Kurtulmuş, anayasa değişikliği süreci üzerine önemli açıklamalarda bulundu. Özellikle anayasanın ilk 4 maddesi ile ilgili tartışmalara değinen Kurtulmuş, “Devletin ülkesi olmaz. Devletin milleti olmaz” diyerek mevcut ifadelerin düzeltilmesi gerektiğini belirtti. Kurtulmuş’un açıklamasına göre, bu madde ‘Milletin devleti ve ülkesiyle bölünmez bütünlüğü’ olarak yeniden formüle edilmelidir.

“Devletin Ülkesi ve Milletiyle Bölünmez Bütünlüğü” İfadesi

Kurtulmuş, anayasa yapım süreci hakkında da önemli mesajlar verdi. Yeni anayasanın şeffaf ve katılımcı bir süreçle hazırlanması gerektiğini savunarak, “Herkesin fikrini açıkça ifade edebileceği bir tartışma ortamı oluşturulmalı” dedi. TBMM’nin bu süreci yönetme görevine dikkat çeken Kurtulmuş, anayasa tartışmalarının doğru zemin ve yöntemlerle yürütülmesi gerektiğini vurguladı.

Demokrasi ve İmtiyazlar Üzerine

TBMM Başkanı, demokrasinin en büyük düşmanının imtiyazlar ve istisnalar olduğunu söyleyerek, yeni anayasanın bu unsurları ortadan kaldırması gerektiğini savundu. Kurtulmuş, mevcut anayasal sistemde seçkinci gruplara avantaj sağlayan düzenlemelerin sona erdirilmesinin önemine değinerek, demokrasinin eşit ve adil kurallara dayanması gerektiğini belirtti.

Tepkiler

Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ: “Alıştıra alıştıra bölecekler anlaşılan. Numan Kurtulmuş kelime oyunu yapıyor. Oysa doğrusu ‘Türkiye devleti ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğüdür.’ Devlet, yüksek otorite, millet ve ülkeden oluşur. Bütün devletler hukuku kitaplarında böyle anlatılır. Onun için yazanlar doğru yazmış. Tabii amaç ilk 3 maddede masum değişiklikler önerip sonra içeriğini tamamen yok etmek. Bu devlet yıkılırsa hepimiz altında kalırız. Fakat en çok yöneten ve yıkanlar kalır.”

Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Cemal Enginyurt: “Bak gördün mü sen! Anayasanın 3. Maddesin de yazım hatası varmış,değişmesi gerekirmiş. 3.Madde: ‘Türkiye devleti ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğüdür.’ diyor. Numan efendi! Bunun neresi seni rahatsız etti? Yazım hatası yok, Saraydan gelen talimat var. İlk 4 madde değişemez. Numan Kurtulmuş, Anayasaya bağlı kalacağına, namusu ve şerefi üzerine yemin etti. Anayasaya sahip çıkması gereken makamda oturan Numan Kurtulmuş Anayasanın değiştirilmesi dahi teklif edilemeyecek 3.maddesi değişmeli diyor. Yüreğin yetiyorsa değiştirmeyi dene. Lakin önce istifa et.”

İYİ Parti eski Genel Başkanı Meral Akşener: “‘Türkiye Cumhuriyeti Devleti ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.’ Çünkü Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin gücü, aziz Türk milletinin iradesiyle bir bütündür. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin varlığı, şehitlerimizin canıyla, kanıyla çizilen Misak-ı Millî sınırlarıyla bir bütündür. İşte bu sebeple de; ne topraklarımızı ne o topraklar uğruna ortaya konan iradeyi ne de o iradenin en nihai tezahürü olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, “kelime” aralarında yeni anlamlar arayarak tartışmaya açmanın hiç kimseye bir faydası yoktur. Satır aralarında aranmaya çalışanlar; sadece şanlı tarihimize değil, milletimizin iradesine karşı da büyük bir sorumsuzluktur.”

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş: “Bugün Ankaramızın Başkent oluşunun 101. Yıldönümü. Bu vesile ile bir kez daha TC Anayasası madde 3 anımsatalım; ‘Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanunda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli Marşı İstiklal Marşıdır. Başkenti Ankara’dır.'”

Uluslararası İlişkiler ve Strateji Uzmanı Dr. Naim Babüroğlu: “TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş Anayasa’nın 3’üncü maddesi değiştirilmelidir diyor. ‘Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.’ Bu ifadeden kim rahatsız olur? ABD’nin BOP, çöpe atılan Sevr haritası, Türkiye’yi parçalama hedefi güdenler bu maddeden rahatsızdır. Binlerce şehit veren bir ülke, bu maddeyi ne olursa olsun değiştiremez. Tek sözcüğü bile değiştirilmemeli.”

Oyuncu Şahan Gökbakar: “Anayasa 3. Madde ‘Türkiye Devleti, ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütündür.’ Ve bugün TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, değiştirilmesi teklif edilemez olan bu maddenin değiştirilmesi gerektiğini söyledi!!! Numan bey bir bakar mısınız 4. maddede ne yazıyor?”

Şarkıcı Mustafa Sandal: “Anayasal suç işlediğinizin farkında mısınız Numan bey?”

“ANAYASANIN İLK 3 MADDESİ CUMHURİYET’İN TEMELİDİR, HARCIDIR”

İstanbul Barosu’nun sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, Numan Kurtulmuş’un sözlerine tepki gösterildi. Baronun açıklamasında şu ifadeler kullanıldı:

* “‘Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür’ hükmünü içeren Anayasamızın 3. maddesi, yine Anayasamızın 4. maddesi ile değiştirilmezlik güvencesi altına alınmıştır. Anayasanın değiştirilemez maddeleriyle belirlenmiş bu anayasal kimlik TBMM dahil hiçbir devlet organı tarafından geçerli anayasa normları kötüye kullanılarak değiştirilemez. 

* Bölünmez bütünlüğe ilişkin bu düzenlemenin temeli, Erzurum Kongresi’nde; “Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür” ilkesi ile atılmıştır. Bu hüküm, üniter devlet anlayışının bir ürünü olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ve onu kuran Türk Ulusunun tekliğini ve birlikteliğini ifade etmektedir.

* Nitekim bu hüküm sayesinde kökeni, dini, mezhebi ne olursa olsun Türkiye Cumhuriyeti Devleti çatısı altında birlikte yaşama iradesine sahip olan Türk Milleti, idarenin bütünlüğü ilkesine uygun olarak üniter devlet sistemi ile idare edilmektedir. Bu konuda atılacak bir geri adım, milli birlik ve beraberliğimize zarar verebileceği gibi ulus kavramından ödün verilmesi anlamına da gelir.

* Üstelik Anayasamızda ifade edilen bu unsurlar çağdaş devleti tanımlamaktadır ve bu temel unsurlar üzerinde evrensel bir uzlaşma vardır. Bugüne dek kabul edilen en elverişli devlet tanımı şöyledir: ‘Devlet, belli bir milleti olan, belli bir ülkede yaşayan ve bir devlet gücü ile donatılmış insan topluluğudur.’

* Unutulmamalıdır ki, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü, başta laiklik olmak üzere Atatürk ilke ve devrimlerinin mihenk taşıdır ve anayasal bu düzenlemenin değiştirilmesi ne hukuken ne de fiilen mümkündür!”

Anayasanın 3. Maddesi

Anayasanın 3. maddesi, Türkiye Devleti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olduğunu vurgular. Bu madde, anayasanın 4. maddesiyle korunmakta ve değiştirilmesi teklif edilemez nitelikte kabul edilmektedir.