Amerika Birleşik Devletleri, ekonomik verimsizlik gerekçesiyle 1 sentlik madeni paranın üretimini resmen sonlandırıyor. ABD Hazine Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, bu ay içinde darphaneye verilen son siparişle birlikte 1 sentin basımının durdurulacağı doğrulandı. Bu kararla birlikte, 1 sentlik para tarihe karışmış olacak.
Üretim Maliyeti Değerinden Yüksek
ABD Hazine Bakanlığı yetkilileri, kararın öncelikli gerekçesinin üretim maliyeti olduğunu belirtti. Yetkililere göre, bir adet 1 sent üretmek için 3,7 sent harcanıyor. Bu durum yıllardır sürdürülemez bir tablo yaratıyordu. Bu adımla birlikte Hazine’nin yıllık yaklaşık 56 milyon dolarlık tasarruf edeceği öngörülüyor.
ABD Darphanesi yetkilileri, uzun süredir 1 sentlik madeni paranın ekonomik açıdan işlevini yitirdiğini ve piyasalarda kullanımının oldukça azaldığını dile getiriyordu. Günlük işlemlerde neredeyse hiç tercih edilmeyen 1 sent, daha çok bozuk para kutularının gediklisi haline gelmişti.
Trump Talimat Vermişti
1 sentin üretiminin durdurulması, aslında yeni bir fikir değil. ABD Başkanı Donald Trump, 2025 yılı Şubat ayında yaptığı açıklamada, Hazine Bakanlığı’na bu paranın basımını durdurmaları yönünde talimat verdiğini açıklamıştı. Trump’ın bu çağrısı, ekonomik verimlilik ve kamusal kaynakların etkin kullanımı gerekçesine dayanıyordu.
Neden Şimdi?
Ekonomistler, bu kararın enflasyonist ortamda küçük para birimlerine olan ihtiyacın azalmış olmasıyla da ilişkili olduğunu belirtiyor. Artan fiyatlar ve dijital ödeme sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, 1 sent gibi çok düşük değerli madeni paraların ekonomik sistemdeki etkisi giderek azaldı.
Ayrıca ABD’de market zincirleri, benzin istasyonları ve restoranlar gibi işletmelerde 1 sentlik ödeme kalemleri genellikle yuvarlama yoluyla işlem görüyor, bu da 1 sentin kullanımını daha da gereksiz hale getiriyor.
Diğer Ülkeler de Benzer Adımlar Attı
ABD, bu konuda yalnız değil. Daha önce Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkeler de 1 ve 2 sentlik madeni para basımını durdurmuştu. Bu ülkelerde de benzer şekilde maliyet-etkinlik dengesi gözetilerek bu küçük madeni paralar piyasadan çekildi.
1 Sent Koleksiyoncuların Gözdesi Olabilir
Uzmanlar, 1 sentlik madeni paraların artık koleksiyon değeri kazanacağını ve nadirlik kazandıkça daha yüksek fiyatlarla el değiştirebileceğini öngörüyor. Özellikle Lincoln portresi taşıyan bu paralar, Amerikan para tarihinin sembolik parçalarından biri olarak hatırlanacak.
