Ege ve Doğu Akdeniz’de yıllardır süren deniz yetki alanı anlaşmazlıklarına yeni bir kriz noktası daha eklendi. Yunanistan, Mora Yarımadası ve Girit Adası açıklarında hidrokarbon arama faaliyetleri için uluslararası ihale açacağını duyurdu. Bu gelişme, Türkiye ile Atina arasındaki gerilimi yeniden alevlendirecek bir adım olarak değerlendiriliyor.
ABD Destekli Enerji Hamlesi
Yunanistan Çevre ve Enerji Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, Çevre ve Enerji Bakanı Stavros Papastavru’nun söz konusu arama kararını imzaladığı belirtildi. Buna göre, Chevron gibi büyük enerji şirketlerinin ilgisiyle birlikte Mora Yarımadası’nın güneyi ve Girit Adası açıklarında yeni rezervlerin tespiti için harekete geçiliyor. İhale ilanı, Avrupa Birliği Resmi Gazetesi aracılığıyla 90 gün boyunca uluslararası şirketlerin başvurusuna açık kalacak.
Yunan tarafı, kararın Chevron’un bölgeye yönelik taleplerine olumlu bir yanıt olarak geliştirildiğini belirtiyor. Mart ayında Chevron, Girit’in güneyinde hidrokarbon aramak için resmi talebini iletmişti. Yunan hükümeti, bu talebi hem stratejik hem de ekonomik bir fırsat olarak değerlendiriyor.
Türkiye-Yunanistan Geriliminde Yeni Sayfa
Bu gelişme, halihazırda kırılgan olan Türkiye-Yunanistan ilişkilerini daha da zora sokabilir. Özellikle deniz yetki alanlarının sınırlandırılması konusunda iki ülke arasındaki anlaşmazlık, Doğu Akdeniz’in jeopolitik dengesini sarsacak düzeyde bir soruna dönüşmüş durumda. Türkiye daha önce, Yunanistan’ın bu tür tek taraflı adımlarına sert tepki göstermiş ve “münhasır ekonomik bölge” tanımlamalarıyla ilgili olarak hak iddiasında bulunmuştu.
Ankara, daha önce benzer bir durumda NAVTEX ilanlarıyla tepkisini açıkça göstermiş, bölgede sismik araştırmalar yaparak Yunanistan’a karşı denge kurmaya çalışmıştı. Bu nedenle Girit ve Mora açıklarında başlatılacak yeni bir arama sürecinin, diplomatik karşılıklara yol açması olası görülüyor.
Enerji Arama Savaşında Aktörler Değişiyor
Doğu Akdeniz’deki enerji pastası, yalnızca Türkiye ve Yunanistan’ın değil; ABD, Fransa, İtalya ve İsrail gibi ülkelerin de ilgisini çekiyor. Chevron’un bölgede aktif rol üstlenmesi, bu enerji rekabetini daha da uluslararası boyuta taşıyor. Ayrıca, Yunanistan’ın AB ile uyumlu ihaleler yoluyla ilerlemesi, süreci daha meşrulaştırma çabası olarak yorumlanıyor.
Ancak bu durum, Türkiye tarafından “dayatma” ya da “fiili durum yaratma” olarak algılanabilir. Ankara’nın diplomatik kanallardan bu gelişmelere karşı yanıt vermesi ve bölgesel enerji projelerine yönelik pozisyonunu güncellemesi bekleniyor.
AB ve NATO’nun Tutumu Ne Olacak?
İki NATO müttefiki olan Türkiye ve Yunanistan arasında yaşanacak olası bir enerji krizi, NATO içindeki dengeyi de etkileyebilir. Ayrıca Avrupa Birliği, enerji bağımlılığını azaltma hedefiyle Yunanistan’ın bu tür aramalarını destekler nitelikte adımlar atabilir.
Bu durumda Türkiye’nin diplomaside ne kadar aktif olacağı ve AB’ye karşı enerji politikalarını nasıl şekillendireceği büyük önem taşıyor. Brüksel’in bu konudaki tarafsızlık sınavı, önümüzdeki haftalarda daha net görülecek.
