23 Nisan’da Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki deprem ve artçıları, İstanbul’da yaşayanları bir kez daha deprem riskini sorgulamaya yöneltti. Pek çok kişi yaşadığı sokağın zemin yapısını, deprem riskini ya da bulunduğu binanın dayanıklılığını tam olarak bilmiyor. Ancak AFAD’ın Türkiye Deprem Tehlike Haritası, vatandaşlara bu konuda önemli bilgiler sunuyor.

Türkiye Deprem Tehlike Haritası Nedir?

İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Tehlike Haritası, kullanıcıların kendi yaşadıkları bölgelerin deprem riski analizine ulaşmasına olanak tanıyor. 1996’da ilk versiyonu yayımlanan harita, 2018 yılında önemli bir güncelleme geçirmişti. 2025 yılında ise yeni verilerle bir kez daha güncellendi.

Bu harita, eski sistemdeki “deprem bölgeleri” kavramı yerine, maksimum yer ivmesi (PGA) değerleri üzerinden risk seviyelerini gösteriyor.

AFAD Etkileşimli Deprem Haritası Nasıl Kullanılır?

Kendi mahallenizin veya sokağınızın deprem riskini öğrenmek için şu adımları izleyebilirsiniz:

1. https://tdth.afad.gov.tr adresine girin.
2. e-Devlet bilgilerinizle sisteme giriş yapın.
3. Sol üst köşedeki “Adres Sorgulama” bölümünden il, ilçe ve mahalle bilgilerinizi girin.
4. İlgili bölgeye tıkladıktan sonra “Bilgi Al” seçeneğiyle detaylı risk verilerine ulaşın.

Bu haritada sadece il veya ilçe değil, mahalle hatta sokak seviyesinde risk analizine ulaşmak mümkün. Aynı mahallede bile sokaklar arasında ciddi risk farkları bulunabiliyor.

Deprem Riskini Belirleyen Faktörler Neler?

• Zemin Türü: Kaya zeminler sarsıntıyı azaltırken, yumuşak veya dolgu zeminler sarsıntıyı büyütür.
• Fay Hatlarına Uzaklık: Fay hattına yakınlık riski artırır.
• Yer Şekilleri ve Su Seviyesi: Yer altı suyu yüksek olan bölgelerde zemin sıvılaşması meydana gelebilir.

Bu nedenlerle aynı mahallede bile bazı sokaklar daha riskli olabiliyor.

Örnek İnceleme: Silivri Devlet Hastanesi

Silivri Devlet Hastanesi’nin bulunduğu Nedim Beyazgül Sokak üzerinde yapılan risk analizinde, haritada PGA 475 / 0.320 g değeri gözüküyor.

Bu verilerin anlamı:

• PGA 475: 475 yılda bir olabilecek büyük bir depremde beklenen maksimum yer ivmesi.
• 0.320 g: Yerin, yerçekiminin %32’si kadar hızla sallanacağı anlamına gelir.

Bu değer, yüksek riskli bölgeler arasında kabul ediliyor. Bu da hastanenin bulunduğu bölgede ciddi yapı güvenliği önlemlerinin gerekli olduğunu gösteriyor.

Deprem Riskinizi Öğrendikten Sonra Ne Yapmalısınız?

Bölgenizdeki deprem riskini öğrendikten sonra bina dayanıklılığı için hızlı tarama testleri yaptırabilirsiniz.
Örneğin, İstanbul’da yaşayanlar için İBB Hızlı Bina Tespit Başvurusu sistemi bulunuyor:

• Başvuru Adresi: https://binatespitiformu.ibb.gov.tr/basvuru/
• Başvuru İçin Gerekli Belgeler: Tapu fotoğrafı, ada ve parsel bilgileri.
• Başvuru Sonucunda: Riskli binalar için ilçe belediyeleri tarafından resmi inceleme süreci başlatılıyor.

Tartışmalar: Mevcut Haritalar Yeterli mi?

İTÜ Profesörü Cenk Yaltırak, mevcut deprem tehlike haritalarını eleştirerek, Marmara Bölgesi’nde dört ayrı fayın bulunduğunu ve haritaların bu gerçeği tam yansıtmadığını savunmuştu. Yaltırak’a göre, mevcut haritalar segmentli fay anlayışına dayalı ve risklerin olduğundan daha düşük gösterilmesine neden olabilir.