Hıdırellez, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar’da kutlanan önemli bir mevsimlik bayram olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Kış mevsiminin sona erip doğanın uyanışını müjdeleyen bu özel gün, Türkiye’de de her yıl büyük coşkuyla kutlanır. Peki, Hıdırellez nedir, ne zaman kutlanır ve hangi gelenekler yaşatılır? İşte Hıdırellez hakkında bilmeniz gereken tüm detaylar…

Hıdırellez Nedir?

Hıdırellez, halk arasında “Ruz-ı Hızır” yani “Hızır günü” olarak da bilinir. İnanca göre, dar durumda kalanların yardımcısı olduğuna inanılan Hızır ile denizlerin hâkimi kabul edilen İlyas, bu günde yeryüzünde buluşur. Bu buluşma, doğanın yeniden canlanmasını ve insanların dileklerinin kabul olmasını temsil eder.

Hıdırellez Ne Zaman Kutlanır?

Miladi takvime göre Hıdırellez, 5 Mayıs akşamı başlar ve 6 Mayıs akşamı sona erer. Türkiye’de 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece Hıdırellez Bayramı kutlanır. 2025 yılında da Hıdırellez geleneksel etkinliklerle aynı tarihlerde kutlanacak.

Hıdırellez Neden Kutlanır?

Hıdırellez, doğanın canlanışını, bolluğun, bereketin ve yeni umutların başlangıcını simgeler. Aynı zamanda Hızır ve İlyas’ın buluştuğu gün olarak kabul edilir. Bu sebeple Hıdırellez günü, dualar edilir, dilekler dilenir ve çeşitli ritüeller gerçekleştirilir.

Hıdırellez Gelenekleri ve Ritüelleri

• Dilek Dilenen Ağaçlar: Dilekler, küçük kağıtlara yazılarak gül ağacına asılır veya ağacın dibine gömülür.
• Baht Açma Törenleri: Genç kızlar yüzük veya küpe gibi eşyalarını su dolu bir çömleğe atar. Bu çömlek gece gül ağacının altında bekletilir ve ertesi gün maniler eşliğinde eşyalar çekilerek geleceğe dair dilekler okunur.
• Ateş Üzerinden Atlama: Hıdırellez gecesi insanlar ateşten atlayarak sağlık ve şans dilemeyi geleneksel bir ritüel haline getirmiştir.
• Kuzu Kesme Geleneği: Hızır’ın bereket getirdiğine inanıldığı için, baharın ilk kuzusu kesilerek sağlık ve bolluk dilekleriyle yenir.
• Çiğ Toplama: Kütahya’nın Yörük köylerinde Hıdırellez sabahı doğadaki bitkiler üzerinden toplanan çiğ taneleriyle bir yıllık yoğurt mayası hazırlanır.

Hıdırellez’de Nasıl Dilek Dileniyor?

Dileklerin kabul olması için yiyecek kapları, ambarlar ve para keseleri açık bırakılır. Ayrıca isteyenler istedikleri şeyin küçük bir modelini yapar ya da sembolik nesneler kullanarak dileklerini iletir. Mesela ev isteyenler küçük bir ev modeli yapar, altın isteyenler yapraklara altın simgesi ekler.

Hıdırellez’de Baht Açma Gelenekleri

• İstanbul ve çevresinde: Baht Açma
• Denizli çevresinde: Bahtiyar
• Yörük ve Türkmenlerde: Mantıfar
• Balıkesir’de: Dağara Yüzük Atma
• Edirne çevresinde: Niyet Çıkarma
• Erzurum’da: Mani Çekme
  gibi adlarla anılan özel törenler düzenlenir.