Donald Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff, İran’a yönelik nükleer politikasında yalnızca 12 saat içinde keskin bir değişikliğe gitti. Daha önce İran’ın düşük düzeyde uranyum zenginleştirmeye devam edebileceğini ifade eden Witkoff, yeni açıklamasında Tahran’ın nükleer programını tamamen ortadan kaldırması gerektiğini savundu.
Bu ani değişim, ABD-İran görüşmelerinde diplomatik çözüm umutlarını zora sokarken, askeri müdahale ihtimalini yeniden gündeme getirdi.
Fox News’ta Söylenenlerle Çelişti
Witkoff, önceki gün Fox News’ta yaptığı açıklamada, İran’ın %3.67 oranında sivil nükleer zenginleştirme hakkını konuşabileceklerini ifade etmişti. Ancak aynı konuşmada, “%60 ve %20 oranlarındaki zenginleştirme kabul edilemez,” diyerek askeri nitelikteki uranyum seviyelerine karşı çıkmıştı.
Bu açıklamalar, bir ara anlaşmada düşük düzey zenginleştirmeye izin verilmesini; nihai anlaşmada ise programın tamamen kaldırılmasını savunduğu izlenimini vermişti.
Sert U Dönüş: “Trump Anlaşması Olmadan İlerleme Olmaz”
Witkoff, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “İran, nükleer zenginleştirme ve silahlanma programını tamamen durdurmalı,” diyerek önceki ifadeleriyle çelişti. “Bu, sadece Trump’ın imzasını taşıyan bir anlaşma ile mümkündür. Başkan Trump, Orta Doğu’da kalıcı barış ve istikrar için beni bu doğrultuda görevlendirdi,” dedi.
Müzakerelerde Belirsizlik Derinleşti
ABD ile İran arasında süren dolaylı müzakerelerin bir sonraki turu Umman’da gerçekleşecek. ABD’nin önerdiği İtalya’daki yer değişikliği ise kabul görmedi. Witkoff’un çelişkili açıklamaları, görüşmelerin istikrarı açısından güven kaybına yol açtı.
İran tarafında ise Witkoff’un açıklamaları, ABD’nin güvenilmezliği yönündeki şahin söylemleri yeniden güçlendirdi.
Tahran’da Hayal Kırıklığı ve Sert Tepkiler
İran yönetimi, sivil nükleer programa sahip olmanın bir ulusal hak olduğunu sürekli vurguluyor. Bu nedenle, nükleer programın tamamen kaldırılması talebi, Tahran’da tepkiyle karşılandı. İran’ın Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi ile Witkoff’un yürüttüğü görüşmelerin bazı yaptırımların kaldırılmasına yol açabileceği yönünde umutlar doğmuştu. Ancak bu gelişmeler, uzlaşma ihtimalini zayıflattı.
Trump Yönetiminde Kaotik Diplomasi İddiası
Witkoff’un bir gün içinde farklı mesajlar vermesi, Trump yönetiminin tutarsız dış politika anlayışını bir kez daha gündeme getirdi. Gözlemcilere göre, Witkoff’un bu mesajları Trump’ın bilgisi dışında şekillenmiş olabilir veya Beyaz Saray içindeki görüş ayrılıkları dışa vurulmuş olabilir.
Diplomatik deneyimi bulunmayan Witkoff’un Gazze, Ukrayna ve İran gibi kritik alanlarda görevlendirilmesi, süreci daha da karmaşık hale getiriyor.
Uluslararası Gözlemciler Sahada
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Rafael Grossi, bu hafta İran’ı ziyaret ederek denetim erişimini görüşecek. Ancak Witkoff’un son açıklamaları, bu sürecin de sekteye uğramasına neden olabilir.
