ABD Başkanı Donald Trump, seçim kampanyasının temel taşlarından biri olan yüksek gümrük tarifeleri politikasında geri adım attı. Haftalardır “asla geri çekilmeyeceğiz” mesajı veren Trump, küresel piyasalarda çöküş sinyalleri ve artan siyasi baskılar sonrası, Çin hariç birçok ülke için tarifeleri 90 günlüğüne askıya aldığını duyurdu. Ancak analistlere göre bu geçici adım, ABD’nin küresel güvenilirliğine ciddi zarar verdi.
Trump: “BE COOL”, Piyasa: “Kriz Kapıda”
Trump’ın “her şey yoluna girecek” söylemleri, çarşamba sabahı sosyal medyada yaptığı paylaşımla zirveye çıktı. Ancak saatler içinde geri adım attı. ABD’nin ticaret ortakları ile yaşadığı gerilim, borsalarda büyük düşüşlere, doların zayıflamasına ve iş dünyasında belirsizliğe yol açtı.
Brookings Enstitüsü’nden Bill Galston, Trump’ın Amerika’yı “1950’lerin üretim devi” haline getirmek istediğini, ancak bu hayalin ekonomik gerçeklerle bağdaşmadığını belirtti. ABD’de sanayide istihdam oranı yüzde 8’e düşerken, Trump hâlâ 30’ların hayalini kuruyor.
Geri Adım, Ekonomide “Kendi Kendini Vurmak” Olarak Yorumlandı
Trump’ın “ekonomik bağımsızlık günü” olarak tanıttığı tarifeler, sadece Çin’i değil Avrupa, Asya ve hatta Güney Pasifik’teki adalara kadar onlarca ülkeyi kapsıyordu. Aralarında nüfusu olmayan Heard ve McDonald Adaları da vardı. Bu hesaplamalar, ticaret açığına göre ceza kurgusuna dayalıydı ve eleştirilere neden oldu.
Eski Hazine Bakanı Larry Summers, bu kararı “ABD ekonomisine bugüne kadar yapılan en büyük öz-yıkım” olarak nitelendirdi. Apple gibi şirketlerin hisse değerleri düşerken, iPhone fiyatlarının %40’ın üzerinde artabileceği konuşuluyor.
Beyaz Saray’da Kriz: Elon Musk – Peter Navarro Atışması
Tarifelerin ardından Elon Musk ve Trump’ın ekonomi danışmanı Peter Navarro arasında sosyal medyada ciddi bir kavga patlak verdi. Musk, Navarro için “tuğladan daha aptal” ifadelerini kullandı. Bu iç çatışmalar, Trump yönetiminde ekonomik karar alma süreçlerinin kaotikliğini gözler önüne serdi.
Cumhuriyetçilerden İlk Sert Tepki
Tarifeler, bugüne dek Trump’a sadık kalan Cumhuriyetçi Parti içinde bile rahatsızlık yarattı. Senatör Ted Cruz, “Tarifeler tüketiciye vergidir, desteklemem” diyerek açıkça karşı çıktı. Bu çıkış, Trump’ın parti içindeki sorgulanmaz liderliğine ilk ciddi meydan okumaydı.
Demokrat stratejist Antjuan Seawright, “Trump sert oynamaya çalışıyor ama elinde yumuşak sopa var,” diyerek geri adımın kaçınılmaz olduğunu söyledi.
90 Günlük Erteleme Gerçek Bir Çözüm Değil
Trump, geri adımı “stratejik hamle” olarak lanse etmeye çalışsa da, özellikle Çin ile süren ticaret savaşı tehlikeli bir boyuta ulaştı. Çin’e yönelik tarifeler %145’e çıkarıldı, karşılık olarak nadir toprak elementleri ihracatının kısıtlanması ve ABD şirketlerinin kara listeye alınması gündemde.
Virginia Üniversitesi’nden Larry Sabato, “En kötü dönem daha başlamadı. Çin’le çözüm zor. Amerika artık hiçbir alanda güvenilir değil – ne savunmada, ne ekonomide, ne diplomaside. Bu utanç verici” yorumunu yaptı.
