Yunanistan’ın Santorini Adası’nda süregelen sismik hareketlilik ve volkanik aktiviteler, bilim insanlarını alarma geçirdi. Osmanlı dönemine ait bir jeoloji kitabında, bu tür olayların 100 yıl önce de yaşandığına dair kayıtlar bulundu. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Bölümü araştırmacısı Mostafavi Maresht, “İlm-i Tabakatü’l Arz” adlı Osmanlı jeoloji kitabında Santorini’deki depremlerin tarihsel döngülerle tekrar ettiğini ortaya koydu.

Santorini’de Deprem Fırtınası Devam Ediyor

26 Ocak 2025’ten bu yana Santorini ve çevresinde 18 bin 400’den fazla deprem kaydedildi.

• 1300 deprem, 3.0 ila 5.3 büyüklüğünde gerçekleşti.
• Kolumbo denizaltı volkanı da dahil olmak üzere 30 kilometre uzunluğunda ve 20 kilometre genişliğinde bir bölgede yoğun sismik hareketlilik gözlemlendi.

Maresht, “Tarih tekerrür eder” sözünün yalnızca politik ve sosyal olaylar için değil, jeolojik süreçler için de geçerli olduğunu belirtti.

Osmanlı Kaynakları Santorini’yi Nasıl Anlatıyor?

Maresht’in incelemelerine göre, İlm-i Tabakatü’l Arz adlı Osmanlı dönemine ait jeoloji kitabında Santorini Adaları’nın denizaltı volkanları olduğu açıkça belirtiliyor. Kitabın 83. sayfasında volkanik hareketlerin nasıl oluştuğu şöyle anlatılıyor:

• “Santorini Adaları, denizaltı volkanlarıdır. Bu yanardağ aynı zamanda bir denizaltı yanardağıdır. Denizaltında patlama yaşanır. Erimiş lavlar deniz altında oluşur, lavlar deniz yüzeyine çıktığında kristalleşerek sertleşir ve yeni adalar meydana getirir.”

Ayrıca, kitabın 80. sayfasında, Akdeniz’deki en büyük volkanların Vezüv, Etna, Stromboli ve Santorini olduğu ifade ediliyor. 1886 yılında Etna’da yaşanan büyük bir patlamanın, lavların kilometrelerce uzağa ulaşmasına neden olduğu bilgisi de Osmanlı kaynaklarında yer alıyor.

Santorini’deki Son Hareketlilik Ne Anlama Geliyor?

Tarihsel kayıtlarda yer alan bu bilgiler, Santorini’nin geçmişte olduğu gibi günümüzde de büyük bir volkanik tehdit altında olabileceğine işaret ediyor.

• 2011 yılında bölgede benzer bir hareketlilik yaşanmış, ancak süreç zamanla durulmuştu.
• Şu anki sismik dalgalanmalar ise volkanik aktivitenin artabileceğine dair güçlü sinyaller veriyor.

Bilim İnsanlarından Korkutan Senaryolar

Santorini’de devam eden yer hareketleri, bilim insanlarının bölgedeki volkanik patlama ihtimalini değerlendirmesine neden oldu.

• Osmanlı kaynaklarında yer alan volkanik patlamalarla ilgili geçmiş kayıtlar, modern jeolojik tahminlerde önemli bir veri kaynağı olarak öne çıkıyor.
• Eğer sismik hareketlilik artmaya devam ederse, Santorini ve çevresinde büyük bir patlama yaşanabileceği düşünülüyor.

Bilim insanları, Santorini’deki mevcut aktivitenin volkanın gelecekte patlamasına neden olup olmayacağını belirlemek için çalışmalara devam ediyor. Ancak tarihsel veriler ve günümüzdeki hareketlilik, bu ihtimalin göz ardı edilmemesi gerektiğini gösteriyor.