İstanbul’da trafik sorununa yenilikçi bir çözüm olarak gündeme gelen “Trafik Sıkışıklığı Fiyatlandırması” sistemi, pilot uygulama kapsamında Eminönü ve Kadıköy’de araçla girişleri ücretli hale getirmeyi hedefliyor. Bu uygulama, trafik yoğunluğunu azaltmanın yanı sıra karbon salınımını düşürerek çevreye de katkı sağlamayı amaçlıyor.

Trafik Sıkışıklığına Karşı Yenilikçi Yaklaşım

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından hazırlanan “İstanbul Sürdürülebilir Kentsel Ulaşım Planı (SKUP)”, özellikle trafiğin yoğun olduğu bölgelerde araç girişlerinden ücret alınmasını öngörüyor. İlk etapta Eminönü ve Kadıköy gibi merkezi bölgelerde hayata geçirilmesi planlanan bu sistemle, hem trafik sıkışıklığının önlenmesi hem de toplu taşımanın teşvik edilmesi hedefleniyor.

Pilot Uygulama: Eminönü ve Kadıköy

• Eminönü: Yaklaşık 6 kilometrekarelik bir alan pilot bölge olarak seçildi.
• Kadıköy: Moda bölgesi pilot uygulama kapsamına dahil edildi.

Sistem kapsamında, çevreye daha fazla zarar veren araçlardan yüksek, çevre dostu araçlardan ise düşük ücret alınması planlanıyor. Böylece trafik yoğunluğunun yanı sıra çevre kirliliği de azaltılacak.

2030 ve 2040 Hedefleri

Projenin uzun vadeli hedefleri arasında trafik sıkışıklığını aşamalı olarak azaltmak yer alıyor:

• 2030: Trafik yoğunluğunda yüzde 10,1’lik bir azalma hedefleniyor.
• 2040: Bu oran yüzde 12,8 seviyelerine çıkarılacak.

Ayrıca Düşük Salım Bölgeleri (DSB) gibi çevre dostu uygulamalar da bu hedeflere destek olacak.

İstanbul Trafiği: Mevcut Durum

TomTom Trafik Endeksi verilerine göre:

• Bir sürücü, yıllık olarak trafikte 104 saat kaybediyor.
• İstanbul, trafik yoğunluğu sıralamasında dünyada 65. sırada.
• Ortalama ilerleme hızı sadece 23 km/s.

Bu veriler, İstanbul’un trafik sorununa acil çözüm arayışını zorunlu kılıyor.

Dünya Çapında Benzer Başarılı Uygulamalar

İstanbul, bu sistemi dünyadaki başarılı örnekleri inceleyerek uygulamaya hazırlanıyor. İşte bazı örnekler:

• Londra (2003): Trafik sıkışıklığı ücretiyle trafik yüzde 20 azaldı, toplu taşıma kullanımında artış sağlandı.
• Stockholm (2007): Referandumla kabul edilen sistem, hava kirliliğini yüzde 14 azalttı.
• Milan (2012): Çevre dostu araçlara ücretsiz giriş hakkı verildi, karbon salımı düştü.
• Singapur (1975): Elektronik ücretlendirme sistemiyle trafik ve hava kirliliği ciddi oranda azaldı.
• New York (2021): Manhattan’da uygulanan ücretli giriş sistemiyle trafik kontrol altına alındı.

Uzman Görüşü: İstanbul’da Uygulama İşe Yarar mı?

İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşe Uyduranoğlu, bu tür uygulamaların başarılı olabilmesi için halkın desteğinin alınması gerektiğini vurguladı. Çevre dostu araçlara düşük tarifeler uygulanmasının önemine dikkat çeken Uyduranoğlu, Londra ve Stockholm örneklerinde toplu taşıma kullanımının bu sistemle yüzde 5-10 oranında arttığını belirtti.

Pilot uygulamadan alınacak sonuçlara göre, ücretli giriş sistemi İstanbul’un diğer bölgelerine de yayılabilir. Trafik yoğunluğunu azaltmanın yanı sıra, hava kirliliğiyle mücadelede de etkili bir çözüm olarak değerlendirilen sistem, şeffaf bir şekilde uygulanırsa İstanbul için önemli bir değişim yaratabilir.