Birleşmiş Milletler’in (BM) iklim değişikliğiyle ilgili kararında, fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısının durdurulması, Suudi Arabistan ve Rusya liderliğindeki petrol üreticisi ülkelerin diplomatik müdahalesiyle mümkün oldu. Bu durum, fosil yakıtların küresel ısınmadaki rolüne dair yerleşik bilimsel kanıtlara rağmen, ekonomik ve siyasi çıkarlarını ön planda tutan ülkelerin etkisini gözler önüne seriyor.
BM Genel Kurulu’nda Tartışmalar Alevlendi
Suudi Arabistan ve Rusya, BM Genel Kurulu’nda yapılan iklim değişikliği karar tasarısında “fosil yakıtlardan uzaklaşma” ifadesinin yer almaması için yoğun diplomatik çaba sarf etti. Bu çaba, dünya genelinde fosil yakıtların terk edilmesi gerektiğini savunan bilimsel mutabakata aykırı bir duruş sergiliyor.
BM’nin bu kararı, bağlayıcılığı olmayan sembolik bir nitelik taşısa da kullanılan ifadeler, uluslararası diplomasi açısından büyük bir öneme sahip. Suudi Arabistan’ın fosil yakıtlardan uzaklaşmayı engellemeye yönelik kampanyası, geçen yıl Dubai’de düzenlenen COP28 görüşmelerinden bu yana devam ediyor. O dönemde de fosil yakıtların bırakılmasına yönelik vaatler, nasıl uygulanacağı konusunda belirsizlikler barındırıyordu.
COP28 ve Sonraki Süreçte Neler Oldu?
COP28 görüşmeleri sırasında fosil yakıtlardan uzaklaşmanın açıkça ifade edildiği uluslararası bir anlaşmaya ilk kez yer verilmişti. Bu durum, BM Genel Kurulu’nda tartışılan tasarılarda da benzer bir dilin kullanılmasına kapı aralamıştı. Ancak, Avrupa Birliği’nin yenilenebilir enerji kapasitesini artırma ve fosil yakıtlardan “adil bir geçiş” önerisi, Genel Kurul’da kabul görmedi.
Suudi Arabistan, öneriyi “dengesiz” olarak nitelendirirken, Rusya ise bu ifadeyi COP28 anlaşmasından “seçici bir alıntı” olarak değerlendirdi. Fiji gibi küçük ada ülkeleri ise, “Bilimin rehberliğinde hareket etmeliyiz” diyerek bu tür adımları destekledi.
Fosil Yakıtların Zaferi ve Emisyonlardaki Artış
2024 yılında fosil yakıtlardan kaynaklanan küresel karbondioksit emisyonlarının 37,4 milyar metrik tona ulaşarak rekor kırması bekleniyor. Bu veri, fosil yakıtların dünya genelinde hâlâ baskın bir enerji kaynağı olduğunu ve gezegen üzerindeki yıkıcı etkilerinin hızla arttığını gösteriyor.
Suudi Arabistan ve Rusya’nın bu duruşu, yalnızca BM kararlarını değil, diğer uluslararası girişimleri de etkiliyor. Özellikle Suudi Arabistan, biyoçeşitlilik ve diğer çevre zirvelerinde de fosil yakıt geçişiyle ilgili ifadelere karşı başarıyla lobi yaptı.
Gelecek İçin Endişe Verici Bir Tablo
İklim değişikliğiyle mücadelede fosil yakıtların aşamalı olarak bırakılması, bilim insanları ve çevre aktivistleri tarafından kaçınılmaz bir gereklilik olarak vurgulanıyor. Ancak Suudi Arabistan ve Rusya gibi ülkelerin ekonomik çıkarlarını önceliklendiren diplomatik müdahaleleri, küresel eylemleri sekteye uğratıyor ve dünyanın geleceğini tehlikeye atıyor.
