Türkiye’de ATM’lerin kapasitesi ve nakit dolum sıklığı, özellikle enflasyonla artan fiyatların ardından dikkat çekici bir sorun haline geldi. En büyük banknot olan 200 TL, ödeme gücünü koruyamıyor ve ATM’lerin nakit taşıma kapasitesini zorlamaya başladı.
2015-2024 Döneminde ATM Artışı
Türkiye’deki ATM sayısı, son verilere göre toplam 53 bin 566.
- 2015-2024 yılları arasında bu sayı %11 artış gösterdi. Ancak, enflasyonun hızlanması ve nakit ihtiyacının artmasıyla bu artış yetersiz kaldı.
ATM’lerin Kapasitesi Ne Kadar?
Bir ATM’nin nakit kapasitesi, içinde bulunan kaset (para kutusu) sayısına bağlıdır:
- Ortalama bir ATM’de 4 kaset bulunur.
- Her bir kaset yaklaşık 3.800 banknot alabilir.
- Bu verilere göre, bir ATM toplamda 15 bin 200 banknot barındırabilir.
200 TL ve 100 TL’nin ATM Kapasitesine Etkisi
ATM’lerin genellikle eşit miktarda 100 TL ve 200 TL banknot bulundurduğu varsayılırsa:
- Bir ATM’nin tam kapasite doluluğu 2 milyon 280 bin TL ediyor.
- Türkiye genelindeki tüm ATM’lerin tam dolu olması durumunda, toplamda 122 milyar 130 milyon 480 bin TL nakit barındırabiliyor.
200 TL’lik Banknot Yetersiz Kalmaya Başladı
2009 yılında tedavüle çıkan 200 TL’lik banknot, enflasyonla birlikte alım gücünü büyük ölçüde kaybetti.
- Bugün ATM’lerin %80’inden fazlasında 200 TL kullanılıyor.
- Ancak, nakit ihtiyacının artması nedeniyle dolum sıklıkları yükseliyor ve ATM’ler talebi karşılamakta zorlanıyor.
500 ve 1000 TL’lik Banknotlar Gündemde
Ekonomistlerin uzun süredir tartıştığı 500 TL ve 1000 TL’lik banknotların tedavüle çıkması, nakit dolaşımı kolaylaştırabilir. Ancak şu an için TCMB’nin bu yönde bir çalışması bulunmuyor.
